شخص او بهتر باشد ، باز هم قسمش صحيح است .
( ( سوم ) ) به يكى از اسمهاى خداوند عالم قسم بخورد كه به غير ذات مقدس او گفته نمىشود مانند ( خدا ) و ( الله ) . و نيز اگر به اسمى قسم بخورد كه به غير خدا هم مىگويند ولى بقدرى به خدا گفته مىشود كه هر وقت كسى آن اسم را بگويد ذات مقدس حق در نظر مىآيد ، مثل آن كه به خالق و رازق قسم بخورد صحيح است ، بلكه اگر به اسمى قسم بخورد كه به تنهائى ذات مقدس ربوبى از آن در نظر نمىآيد ، ولى چنانچه در مقام قسم خوردن استعمال شود ذات حق به نظر مىآيد مثل سميع و بصير ، باز هم قسمش صحيح است .
( ( چهارم ) ) قسم را به زبان بياورد ، ولى آدم لال اگر با اشاره قسم بخورد صحيح است و همچنين براى كسى كه قادر بر تكلم نيست اگر بنويسد و آن را در قلبش قصد كند كافى است بلكه در غيرش نيز احتياط ترك نشود .
( ( پنجم ) ) عمل كردن به قسم براى او ممكن باشد و اگر موقعى كه قسم مىخورد ، ممكن باشد و بعدا از عمل به آن عاجز شود ، چنانچه خود را عمدا عاجز نكرده باشد ، از وقتى كه عاجز مىشود قسم او به هم مىخورد ، و همچنين است اگر عمل كردن به نذر يا قسم يا عهد بقدرى مشقت پيدا كند كه نشود آن را تحمل كرد .
( مسأله 2681 ) : اگر پدر از قسم خوردن فرزند جلوگيرى كند ، يا شوهر از قسم خوردن زن جلوگيرى نمايد ، قسم آنان صحيح نيست .
( مسأله 2682 ) : اگر فرزند بدون اجازه پدر و زن بدون اجازه شوهر قسم بخورد ، پدر و شوهر مىتوانند قسم آنان را بهم بزنند .
( مسأله 2683 ) : اگر انسان از روى فراموشى ، يا ناچارى يا غفلت به قسم عمل نكند ، كفاره بر او واجب نيست و همچنين است اگر مجبورش كنند كه به قسم عمل ننمايد ، و قسمى كه آدم وسواسى مىخورد ، مثل اين كه مىگويد والله

565