است ، نمىتواند از حاصل كسر نموده و ملاحظه نصاب نمايد ، پس چنانچه يكى از آنها پيش از ملاحظه مخارج به مقدار نصاب برسد بايد زكات آن را بدهد .
( مسأله 1890 ) : بذرى را كه به مصرف زراعت رسانده ، چه از خودش باشد ، يا خريده باشد ، نمىتواند نيز از حاصل كسر كند و سپس ملاحظه نصاب بنمايد ، بلكه نصاب را نسبت به مجموع حاصل بايد ملاحظه نمايد .
( مسأله 1891 ) : آنچه كه دولت از عين مال مىگيرد ، زكات آن واجب نيست ، مثلا اگر حاصل زراعت ( 2000 ) كيلوگرم باشد ، و دولت ( 100 ) كيلوگرم را بعنوان ماليات بگيرد فقط زكات در ( 1900 ) كيلو واجب مىشود .
( مسأله 1892 ) : مصارفى كه انسان پيش از تعلق زكات نموده بنابر احتياط واجب نمىتواند از حاصل كسر نموده و فقط زكات بقيه را بدهد .
( مسأله 1893 ) : مصارفى كه بعد از تعلق زكات خرج مىنمايد ، نمىتواند آنچه را نسبت به مقدار زكات خرج نموده از حاصل كسر كند ، هر چند - بنابر احتياط - از حاكم شرع يا وكيل او در صرف آنها اجازه گرفته باشد .
( مسأله 1894 ) : واجب نيست صبر نمايد تا جو و گندم به حد خرمن برسد و انگور و خرما به وقت خشك شدن برسد ، و آنگاه زكات را بدهد ، بلكه همين كه زكات واجب شد جائز است مقدار زكات را قيمت نموده و بعنوان زكات قيمت آن را بدهد .
( مسأله 1895 ) : بعد از آن كه زكات تعلق گرفت مىتواند عين زراعت يا خرما و انگور را پيش از درو كردن يا چيدن به مستحق يا حاكم شرع يا وكيل اينها مشاعا تسليم نمايد ، و پس از آن در مصارف شريك مىباشند .
( مسأله 1896 ) : در صورتى كه مالك عين مال را از زراعت يا خرما و انگور به حاكم يا مستحق يا وكيل آنها تسليم نمود لازم نيست آنها را مجانا بطور اشاعه نگاه دارد بلكه مىتواند براى اين كه تا وقت درو يا خشك شدن

386