( سوم ) حاضر بودن ، پس بر مسافر واجب نيست . و در مسافر فرقى نيست كه تكليف او در نماز قصر باشد يا تمام ، مثل مسافرى كه قصد اقامه نموده باشد .
( چهارم ) سلامت از بيمارى و كورى ، پس بر بيمار و كور واجب نيست .
( پنجم ) پير نبودن ، پس بر پير مردان واجب نيست .
( ششم ) آن كه بين جاى شخص و جائى كه نماز جمعه بر پا مىشود بيش از دو فرسخ فاصله نباشد و بر كسى كه سر دو فرسخى است حضور واجب است و هم چنين بر كسى كه حضور جمعه بر او سخت و دشوار باشد به جهت باران يا سرماى شديد و مانند اينها حضور واجب نيست .
( مسأله 742 ) : چند حكم كه به نماز جمعه راجع است از اين قرار است .
( اول ) كسى كه نماز جمعه از او ساقط شده و حضورش واجب نباشد ، جائز است در اول وقت مبادرت به نماز ظهر نمايد .
( دوم ) حرف زدن هنگاميكه امام مشغول خطبه خواندن است مكروه است مگر آن كه مانع از گوش دادن به خطبه باشد كه در اين صورت بنابر احتياط جائز نيست ، و فرقى بين عدد معتبر در اصل وجوب نماز جمعه و بين بيشتر از آن نيست .
( سوم ) گوش دادن به دو خطبه بنابر احتياط واجبست ولى كسانى كه معناى خطبه را نمىفهمند گوش دادن بر آنها واجب نيست .
( چهارم ) اذان دوم روز جمعه بدعت است ، و اين همان اذانى است كه در عرف اذان سوم ناميده مىشود .
( پنجم ) وقت خطبه امام ، ظاهر اين است كه حضور واجب نباشد .
( ششم ) خريد و فروش هنگامى كه براى نماز جمعه نداء مىشود حرام

163