شده را بجا آورده يا نه ، چنانچه وقت نماز نگذشته ، بايد سجده را قضا نمايد بلكه اگر وقت نماز هم گذشته ، بايد بنابر احتياط واجب بايد آن را قضا كند .
كم و زياد كردن اجزاء و شرائط نماز ( مسأله 1272 ) : هر گاه چيزى از واجبات نماز را عمدا كم يا زياد كند اگر چه يك حرف آن باشد ، نماز باطل است .
( مسأله 1273 ) : اگر بواسطه ندانستن مسأله ، چيزى از واجبات ركنى نماز را كم كند ، نماز باطل است ، و اما كم كردن واجب غير ركنى يا زياد كردن ركن از جاهل قاصر يا كسى كه معتمد به حجت است ، نماز را باطل نمىكند ، و چنانچه بواسطه ندانستن مسأله - هر چند از روى تقصير - حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا را آهسته بخواند ، يا حمد و سوره نماز ظهر و عصر را بلند بخواند ، يا در مسافرت نماز ظهر و عصر و عشا را چهار ركعتى بخواند ، نمازش صحيح است .
( مسأله 1274 ) : اگر در بين نماز بفهمد وضو يا غسلش باطل بوده ، يا بدون وضو يا غسل مشغول نماز شده ، بايد نماز را به هم بزند ، و دوباره با وضو يا غسل بخواند ، و اگر بعد از نماز بفهمد ، بايد دوباره نماز را با وضو يا غسل بجا آورد و اگر وقت گذشته قضا نمايد .
( مسأله 1275 ) : اگر بعد از رسيدن به ركوع يادش بيايد كه دو سجده از ركعت پيش فراموش كرده ، نمازش بنابر احتياط باطل است ، و اگر پيش از رسيدن به ركوع يادش بيايد ، بايد برگردد ، و دو سجده را بجا آورد ، و برخيزد و حمد و سوره يا تسبيحات را بخواند و نماز را تمام كند ، و بعد از نماز بنابر احتياط مستحب براى ايستادن بى جا دو سجده سهو بنمايد .

273