< / السؤال = 9892 > < السؤال = 9800 > احكام سرقفلى از جمله معاملات متعارفه سرقفلى است كه مورد ابتلاء شده و بايد تشريح شود . اساسا سرقفلى كه به محل كسب تعلق مىگيرد از اين لحاظ است كه وجه اجاره محل كسب ترقى مىنمايد ، و موجر نمىتواند مستأجر را از آن محل بيرون كند يا اجاره را بالا ببرد و گاهى مىشود كه يك مغازه يا يك محل كسب سالهاى متمادى در دست مستأجر با همان مبلغ اجاره سابق مىماند بدون اين كه به مال الاجاره دينارى اضافه شود ، چون موجر نه قدرت دارد مستأجر را بيرون كند و نه اجاره را بيفزايد ، در حالى كه نظائر محل مزبور چندين برابر اجاره داده مىشود .
( مسأله 2850 ) اين گونه محل كسبها سه قسم است : در يك قسم آن كسب كردن و سرقفلى گرفتن براى آن بدون اذن و رضاى مالك حرام و در دو قسم ديگر سرقفلى گرفتن مشروع است ، و ملاك مشروعيت و عدم مشروعيت آن اين است كه در هر مورد كه موجر حق تخليه و بالا بردن مبلغ اجاره را داشته باشد و مستأجر به زور متكى شده نه به اجاره بيفزايد و نه تخليه كند در اين مورد سرقفلى گرفتن و كسب كردن در آن محل بدون رضاى صاحب ملك جائز نبوده و حرام است و در هر مورد كه صاحب ملك حق بالا بردن وجه اجاره و يا تخليه را ندارد و مستأجر حق تخليه را به ديگرى دارد بدون رضاى مالك سرقفلى گرفتن مشروع و

529