معاملات باطل مسأله 2055 - در چند مورد معامله باطل است : اول خريد و فروش عين نجس مثل بول و غائط و مسكرات ، بنابر اقوى و در بعضى ديگر بنابر احتياط واجب و خريد و فروش خون براى معالجه بيماران جايز است . دوم خريد و فروش مال غصبى مگر آن كه صاحبش معامله را اجازه كند . سوم خريد و فروش چيزهائى كه مال نيست . چهارم معامله چيزى كه منافع معمولى آن حرام باشد ، مثل آلات قمار و موسيقى . پنجم معامله‌اى كه در آن ربا باشد . و حرام است غش در معامله يعنى فروختن جنسى كه با چيز ديگر مخلوط است ، در صورتى كه آن چيز معلوم نباشد و فروشنده هم به خريدار نگويد ، مثل فروختن روغنى كه آن را با پيه مخلوط كرده است و اين عمل را غش مىگويند ، از پيغمبر اكرم صلى الله عليه وآله و سلم منقول است كه فرمود : از ما نيست كسى كه در معامله با مسلمانان غش كند يا به آنان ضرر بزند يا تقلب و حيله نمايد و هر كه با برادر مسلمان خود غش كند ، خداوند بركت روزى او را مىبرد و راه معاش او را مىبندد و او را به خودش واگذار مىكند .
مسأله 2056 - فروختن چيز پاكى كه نجس شده و آب كشيدن آن ممكن است اشكال ندارد ، ولى اگر مشترى بخواهد آن چيز را بخورد بايد فروشنده نجس بودن آن را به او بگويد .
مسأله 2057 - اگر چيز پاكى مانند روغن و نفت كه آب كشيدن آن ممكن نيست نجس شود ، چنانچه مثلا روغن نجس را براى خوردن به خريدار بدهند معامله باطل و عمل حرام است و اگر براى كارى بخواهند كه شرط آن پاك بودن نيست مثلا بخواهند نفت نجس را بسوزانند ، فروش آن اشكال ندارد .
مسأله 2058 - بايد دوائى را كه مثل شراب عين آن نجس است معامله نكنند ، ولى معامله دوائى كه عينش نجس نيست اگر به آن احتياج داشته باشند اشكال ندارد .
مسأله 2059 - خريد و فروش روغن و دواهاى روان و عطرهائى كه از ممالك غير اسلامى مىآورند اگر نجس بودن آنها معلوم نباشد اشكال ندارد ، ولى روغنى را كه از حيوان بعد از جان دادن آن مىگيرند ، چنانچه در شهر كفار از دست كافر بگيرند و از حيوانى باشد كه اگر رگ آن را ببرند خون از آن جستن مىكند ، نجس است و معامله آن باطل مىباشد .
بلكه اگر در شهر مسلمانان هم از دست كافر بگيرند معامله آن باطل است مگر آن كه بدانند كه آن كافر از مسلمان خريده است .
مسأله 2060 - اگر روباه را به غير دستورى كه در شرع معين شده كشته باشند ، يا خودش مرده باشد ، خريد و فروش پوست آن حرام و معامله آن باطل است .

274