مستحق حاضر نبوده چيزى بر او واجب نيست و اگر مستحق حاضر بوده ، بنابر احتياط واجب بايد عوض آن را بدهد .
مسأله 1965 - اگر زكات را از خود مال كنار بگذارد ، مىتواند در بقيه آن تصرف كند و اگر از مال ديگرش كنار بگذارد ، مىتواند در تمام مال تصرف نمايد .
مسأله 1966 - انسان نمىتواند زكاتى را كه كنار گذاشته براى خود بردارد و چيز ديگرى به جاى آن بگذارد .
مسأله 1967 - اگر از زكاتى كه كنار گذاشته منفعتى ببرد مثلا گوسفندى كه براى زكات گذاشته بره بياورد ، مال فقير است .
مسأله 1968 - اگر موقعى كه زكات را كنار مىگذارد مستحقى حاضر باشد ، بهتر است زكات را به او بدهد ، مگر كسى را در نظر داشته باشد كه دادن زكات به او از جهتى بهتر باشد .
مسأله 1969 - اگر با عين مالى كه براى زكات كنار گذاشته براى خودش تجارت كند صحيح نيست ، و اگر با اجازه حاكم شرع براى مصلحت زكات تجارت كند ، تجارت صحيح و نفعش مال زكات است .
مسأله 1970 - اگر پيش از آن كه زكات بر او واجب شود ، چيزى بابت زكات به فقير بدهد ، زكات حساب نمىشود و بعد از آن كه زكات بر او واجب شد . اگر چيزى را كه به فقير داده از بين نرفته باشد و آن فقير هم به فقر خود باقى باشد مىتواند چيزى را كه به او داده بابت زكات حساب كند .
مسأله 1971 - فقيرى كه مىداند زكات بر انسان واجب نشده ، اگر چيزى زكات بگيرد و پيش از او تلف شود ضامن است پس موقعى كه زكات بر انسان واجب مىشود ، اگر آن فقير به فقر خود باقى باشد ، مىتواند عوض چيزى را كه به او داده بابت زكات حساب كند .
مسأله 1972 - فقيرى كه نمىداند زكات بر انسان واجب نشده ، اگر چيزى بابت زكات بگيرد و پيش او تلف شود ، ضامن نيست و انسان نمىتواند عوض آن را بابت زكات حساب كند .
مسأله 1973 - مستحب است زكات گاو و گوسفند و شتر را به فقيرهاى آبرومند بدهد و در دادن زكات ، خويشان خود را بر ديگران ، و اهل علم و كمال را بر غير آنان و كسانى را كه اهل سئوال نيستند بر اهل سئوال مقدم بدارد . ولى اگر دادن زكات به فقيرى از

262