مسأله 56 - اگر مبذول له از كسانى باشد كه به لحاظ داشتن تمكن مالى ، هدى بر آنها واجب است ، پول قربانى بر عهده باذل است ، و الا تبديل به صوم مىشود ، و اما كفارات اگر عمدا شخص مرتكب موجبات آن شده ، بر عهده خود او است ، و اگر از روى جهل و يا نسيان و يا اضطرار ، تروك احرام را در مواردى كه كفاره دارد انجام دهد ، اگر متمكن از اداى آن باشد ، بر عهده باذل است ، زيرا از مخارج حج محسوب مىشود ، و اگر نه حكم غير متمكن را دارد ، كه در جاى خود ذكر مىشود .
مسأله 57 - آنچه به وسيله بذل بر آفاقى [1] واجب مىشود حج تمتع است ، و براى اهل مكه حج قران و إفراد همراه با عمره مفرده است ، و اين حكم مخصوص به كسى است كه حجة الاسلام به جاى نياورده باشد ، اما كسى كه حجة اسلام را بجا آورده است قبول بذل بر او واجب نيست ، مگر آن كه حج با نذر و يا افساد حج قبلى ، و يا غير آن بر او مستقر شده باشد ، و تمكن از اداى آن نداشته باشد .

[1] آفاقى به كسانى گفته مىشود كه وطن آنها از مكه تقريبا شانزده فرسخ ، و يا بيش از شانزده فرسخ فاصله دارد ، و غير آنها را حاضر و يا اهل مكه مىگويند .

33