جامه مىشويند در اول سرد وخشك وقاطع سيلان خون در ظاهر وباطن ومحلل او رام ومجفف قوى وآشاميدن او با آب جهة اسهال مزمن ودرد مثانه ونفث الدم وفرزجهء او جهة قطع سيلان خون حيض ورفع بدبوئى رحم وذر او جهة قطع سيلان خون جراحات واكتحال او با ادويهء مغريه جهة قرحهء چشم وبا موم وروغن جهة منع زياد شدن قروح خبيثه والتيام جراحات نافع است حجر حبشى سنگيست شبيه بز بر جدو وتيره وگويند نوعى از زبرجد است واز بلاد حبشه خيزد وسائيدهء او سفيده رنگ مىشود وكرم وبسيار تند ومنقى وجالى وجهة از الهء آثار قريب العهد وبياض وانتشار بدن وورم وظفره نافع است ججر اليهود سنگى است بشكل بلوط مايل به سفيدى وباخطوط متوازيه ودر آب يزم مىشود وطعمى ندارد ومحمد ابن احمد گويد كه نر وماده مىباشد مادهء او مستدير وسفيد مخطط بسياهى وسرخى مثل وستنبويه وبقدر جوزيست وبجهة حصاة زنان مجرب ونرا وبشكل بلوط ومخصوص حصاه مردان است در اول كرم ودر دويم خشك وگويند معتدلست ومدر بول ومانع تولد حصاة واز يكدانگ تا نيم مثقال او با پنجاه مثقال آب هفتت حصاة كرده ومثانه وطلاى او جهة التيام جراحت وبا عسل جهة تليين صلابات نافع ومضر معده وسپرز ومصحلش تخم كرفس وعسل است حجر الفلفل نزد مؤلف مالايسع حجر حبشى است وابن تلميذ گويد آنسنكريزهاى شبيه بفلفل است كه در حين خشك كردن فلفل به آن مخلوط شده كيفية آن را حاصل مىكند ودر اطليه ء مثل گلف مستعمل است حجر القمر سنگيست كه نقره را جذب مىكند ودر حين زيادتى نور قمر اغبرية او مبدل به سفيدى مىشود وبا اندك شفافى وسبك است ودر مغرب وبلاد عرب يافت مىشود در دويم سرد ودر اول خشك وجهة صرع اكلا وسعوطا مجرب دانسته‌اند وجهة جنون وخفقان ونزف الدم وتعليق او در پارچهء كبودى باعث قبول وجاه ورفع خوف وفزع وآويختن او بردرخت خرما حافظ ثمراو ومثمر آن ومضر كرده ومصلحش كتيرا وقدر شربتش يكعدس حجر افريقى سنگى است ما بين خفث وثقل واجزاى او مختلفست در صلابت ولين وباخطوط سفيد مثل اقليميا واز افريقيه خيزد وباقوهء مجففه واندكى قابضه وبالدع ومحرق مطفى او سه بار در خمر فعل او قويتر وبجهة قروح خبيثه متعفنه مفرد او باشراب وعسل نافع ومحرق مغسول او با موم روغن جهة سوختگى آتش وامراض چشم مفيد است حجر الا ساكفه سنگيست ملون بسرخى وزردى وسياهى وشكستهء او مايل بتيركى وكبودى او مستعمل كفش دور انست ذر ورا وجهة ورم لهاه وجراحات وقطع نزف الدم نافعست حجر الجيره سنگى است رقيق وسياه چون در آتش اندازند اندك ملتهب گردد واز نواحى شام خيزد با محللات محلل وبا مجففات مجفف وجهة رياح وركين والتيام جراحات نافع است حجر السلوان سنگيست سفيد و شفاف وشبيه ببلور وفرق ميان او وبلور نرم شدن اوست در آب جهة خفقان ونزف الدم وحرارة معده وآشاميدن او رافع مرض عشق است وقدر شربتش يكعدس ونوعى از آن مايل بزردى وبسيار براق نيست واز جملهء سموم است حجر الكلب سنكى است كه چون بطرف سك اندازند بدندان گيرد ودور افكند در عداوت مؤثر دانسته‌اند چوندر آب يا شراب اندازند واز آن بنوشند وحضور او در مجلسى باعث عربده ء اهل مجلس وگذاشتن او در برج كبوتر باعث گريختن كبوتران است حجر خزامى سنگيست سياه وبد بو واز ثعلبيه خيزد واز آتش مشتعل گردد واز آب كم كه بر او ريزند شعله ورگردد واز روغن اطفا يا بد تعليق او جهة صرع ودرد رحم وجهة زنان عاقر ومنع اذيت حيوانات موذيه وبخورش جهة گريزانيدن هوام مؤثر است حجر اعرابى به فارسى شكر سنگ وسنگ زخم نامند سنگى است شبيه بعاج واز باديهء عرب خيزد جالى وقاطع نزف الدم جراحات وسنون محرق او جهة جلاى دندان وتقويه لثه نافع است حجر غاغاطس سنگيست كه او موادى مشهور بقا قامابين فلسطين وطبريه خيزد و معروفست بحك چون در آتش گذارند مثل چوب سوخته گردد ويكرطل او يكوقيه ميماند باصلابت وسفيدى وقبل از احراق سياه مايل بكبوديست وبسيار سبك وصفايحى وبوى او در حين احراق مانند بوى شاخ حيوانات ونفط است در دويم كرم وخشك ومحلل وملين وشرب او قاطع حمل وحيض ومفتت حصاة وبخور او جهة غشى كه از اختناق رحم باشد وگريزانيدن هوام مؤثر ومضر ريه ومصحلش زعفران ومهيج صرع مصروعين وضماد او جهة نقرس ورويانيدن گوشت مفيد وبخورا ورافع كرم اشجار وقدر شربتش تا نيمدرهم است حجر الاسفنج سنگى است كه در او يافت مىشود ودر اسفنج مذكور شد وبهترين سفيد صلب است در اول گرم ودر دويم خشك ومجفف بيلذع وقاطع نزف الدم وذر ور او جهة التيام جراحات وطلاى او جهة تحليل او رام وآشاميدن او بقدر دو دانك با شراب وامثال او جهة حصاة كرده ويرقان نافعست حجر خذفى سنگى است مصرى شبيه بخذف وصفايحى وزود از هم ريزد بغايت خشك است وگرمى او كمتر وباقوه ء قابضه وبا اندك حدة وقايم مقام حجر قيشور در ستردن موى ودو درهم او با شراب قاطع خون حيض وخوردن او چهار روز بعد از ظهر باعث قطع حمل دائمى زنان وضماد او با عسل جهة ورم پستان وقروح خبيثه ومنع زياده شدن او مؤثر است حجر المس سنگيست كه با وكارد وشمشير تيز ميكنند وبه فارسى فسان گويند واو الوان مختلقه مىباشد وبهترين او سرخ وسياه براقست وسنبازج قسم زبون اوست وسرخ او حار است در

82