قوى الحرارت است مثل سن جوانى وتا شصت سال مثل سن كهولة وبعد از آن مثل سن پيرى واثر او مثل ساير معاجين است وقبل از شانزده ماه نبايد استعمال نمود واگر بعد از هفت سال كه حكم سن اطفال دارد استعمال كنند بهتر است وبايد جنب وحايض مس ظرف او نكند وآن مفتح سدد ومدر بول وحيض وشير وعرق وفاد زهر جميع سموم ومقوى جميع اعضا ومانع عفونة اخلاط ورافع آن ومفرح ومنوم ومنقى وجاذب ومحلل ومخرج جنين است وطريق ساختن وامتحان واستعمال وقدر شربتش بجهة هرامرى مذكور مىشود صفة آن قرص اسقيل جهل وهشت مثقال قرص افعى قرص اندرو خون فلفل اسود افيون از هر يك ؟ ؟
دارچينى ودر احمر تخم شلغم برى اسقورديون اصل سوس آسمانجونى غاريقون رب سوس دهن بلسان از هر يك دوازده مثقال زعفران زنجبيل راوند بنطافلن فودنج فراسيون اسطوخودوس قسط فلفل ابيض دار فلفل مشكطرا مشيع كندر فقاح اذخر فطر اساليون صمغ البطم سليخه سياه حب لغار سنبل الطيب جعده از هر يك عرل لبنى بزر كرفس سيساليوس حرف نانخواه كما دريوس كما فيطوس عصاره هيو فيطيداس سنبل رومى ساذج هندى جنطيانا رازيانج طين مختوم قلقديس محرق حماما وج حب بلسان هيو فاريقون صمغ عربى قردمانا انيسون موقو اقاقيا سكبينج هر يك 4 ل دوقوقته فقر اليهود وجاو شير فنطوريون دقيق زراوند طويل جند بيدستر از هر يك دو مثقال واوزان نه دواى ديگر كه نسخه اندر ماخس ثانى است بمو حسيست كه مذكور شد وعدد اجزا بغير اقراص هفتاد مىشود اما طريق ساختن انست كه هر چه چوب وبيخ وبرگ وشكوفه وتخم وقرص باشد عليحده بنهجى بسايند كه غبار او بيرون نرود از پرويزن بسيار باريك مثل غبار بيرون كنند وبعد از آن هر يك را بوزن در آورند وهر چه صموغ وربوب وعصارانست نيمكوب كرده سه شبانه روز در شراب جمهورى ماميثلث عسل يا عسل بخيسانند تا خوب حل شود وهر چه مايع است مثل عسل وشراب در روغن بلسان بايد در وقت ساختن همه را بر روى آتش نرم بعد از قوام عسل مخلوط كنند وهر چه از عصارهء تازه باشد ومحتاج بخيسانيدن نباشد در روز تركيب داخل كنند وبايد هر يك از ادويهء تازه از مكان مخصوص به آن باشد ودو وزن ادويهء عسل بقوام آورده كف گرفته با دو وزن ادويهء مثلث يا شراب جمهورى با مطبوخ عتيق ريحانى اضافه نموده مخلوط كنند واول ادويهء يابسه را در مقابل آفتاب در عسل ريزند وبعد از آن محلول را بكفچه معجون سازى روغن بلسان چرب كنند وهر روز بر روى خاكستر گرم گذاشته تا دويست بار بر همزده بگذارند وروى آن را بپارچهء نازكى بپوشانند تا چهلروز وبعضى گويند بعد از چهار روز بايد برهم زده تا دو ماه پس در ظرف طلا يا نقره يا چينى يا قلعى كنند بقدريكه محل تنفس بحار باشد وبعد از هر يكماه سرپوش را بردارند ويكروز بگذارند تا ترويج او شود وروز ديگر از مستحكم كنند اما امتحان او چنانست كه تشخيص دواى مسهل مثل محموده را در حين عمل ان از ترياق بقدر باقلائى بدهند اگر در حال منع عمل مسهل نمايد خوب است وبه دستور حيوانى يا بس المزاج را از ترياق بدهند وبعد از آن افعى آن را نگزد زهر در او اثر نكند و به دستور خروسى را يا حيوانى ديگر را دواى قتال داده بعد از آن ترياق بدهند آن حيوان نميرد وبه دستور اذابه خون منجمد نمايند وبه دستور چون در دهن مار گذارند او را بكشد اما طريق استعمال وقدر شربتش تا سى سال آن را در مداواى سموم از يك بندقه تا يك مثقال بايد داد واز سى ساله تا شصت ساله را از يك مثقال تا سه مثقال استعمال نمود بحسب قوة وضعف سموم ومادامى كه از سى سال نگذشته باشد در امراض نبايد استعمال نمود واگر كنند بقدر اقل شربت جايز است جهة جذام وبرص واختلاط عقل وفالج ولقوه وتشنج واحتلاج وصرع ورفع هم وغم بعد از ثقيه با ماء الاصول بقدر بندقه تا نيم مثقال وتا چهلروز هر روز باو سعوط نمايند وطلا كنند وجهة اختناق رحم واخراج جنين مرده يك باقلا مطبوخ سداب ومشكطرا مشيع وامثال آن وجلاب وجهة گزيدن زنبور نيم مثقال با سركه وضماد نيز با سركه كنند وجهة سرفه ودرد سينه وپهلو يك ترمسه با عسل وجهة نفخ معده وامعأتا دو دانگ با آب زيره جهة جوع كلبى بقدر بندقه با شراب ممزوج به آب وجهة لرزيدن بتنهايى بارده دو دانگ تا نيم مثقال با آب گرم وجهة مثانه با قدرى مقل ارزق وجهة قولنج با طبيخ رازيانه وكرفس وروغن خردل واصل سوسن وعناب وسپستان بقدر بندقه وجهة استسقا وامراض جگر با ادويهء مخصوصهء آن بقدر يكدانگ تا دو دانگ واز كهنه تا يك مثقال وجهة نفث الدم تا چهار دانگ با روغن گاو وآب وجهة قرحهء امعا واسهال نيم مثقال با آب سماق وآب وجهة سنگ مثانه وكرده تا چهار دانگ با طبيخ كرفس وجهة او رام با طبى وعسر البول تا نيم مثقال با سكنجبين عنصل وجهة نيكوئى رنگ رخسار بقدر يك باقلا با طبينج افسنتين وجهة سپرز يك باقلا باسكنجبين وجهة گرم معده تا نيم مثقال با عسل وبجهة هر يك از امراض بارده عمو با ادويه ء مخصوصهء آن استعمال نمايند مثرود يطوس اندرد ماخس گويد كه مؤلف آن قليمونست بجهة پادشاه روميه كه مسمى بهمين اسم بوده تركيب نموده واز ترياق اكبر بسيار مقدم تر است ودر رفع سموم نايب مناسب ترياق فازوفست ودر رفع علل بعضى بهتر از ترياق فاروق دانسته‌اند ودر جميع خواص مذكوره در ترياق مثل اوست در تحليل شده واو رام صلبه وانچه در مفاصل باشد وتحريك باه اقوى از اوست وبحرارة او نيست وقوة او تا دوازده سال باقيست وطريق ساختن واستعمال وقدر شربت آن مثل ترياق اكبر است صفة آن كه موافق نسخهء قدما است وحقير بهتر از ساير نسخها ميداند وآثار غربت از ومشاهده نموده

300