وحنجره وتوليد منى ورفع نفث الدم وربو وقرحه مثانه وامعا زحير ورطوبت معده وبانصف او زفت ومثل او شكر در قطع سرفه از مجربات شريف است وبو داده ء او مقوى معده وقابض ومتكبرح وفاسد او موجب كرب وسقوط اشتها وغشى ومصحلش ربوب حامضه است بعد از قى وتازهء نارس او با پوست او كه چقاله نامند مقوى معده وبن دندان وبرگ تازهء او مسهل ومسقط كرم شكم وخشك او قابض ورافع اسهال وشكوفهء بادام محرك باه مردان وقاطع باه زنان وبادام مربى در تغذيه وفربه كردن بدن واصلاح كرده قويتر است و روغن بادام معتدل در كرمى وسردى وبغايت مرطب وموافق تشنج بيسى ورافع ورمى كه از وثى وضربه بهم رسد وحقنه وشرب و چكانيدن او جهة درد كرده ومثانه وعسر بول وقولنج واعانت بر خروج حصاة وشرب او جهة گزيدن سگ ديوانه ودرد معده وبا كثير او شكر جهة سرفه خشك مجرب وجهة تصفيهء آواز وقصبهء ريه وكرم زامد زياد معده وخاكستر او جهة سوختگى آتش مفيد ومغز او در اول وسيم گرم ودر آخر اول خشك ودراز الهء اخلاط غليظه بيعديل وجهة رب وو سرفه ورم سينه وريه خصوصا بانشاسته ونعناع وبامى پخته جهة علل كرده وحصاة وبا عسل جهة سپرز وامراض جگر وتقتيح سدد ويرقان وبا ماء العسل جهة قولنج زياد إلى ورفع ضرر ادويه مسهله وحبوب حاره مفيد وقدر شربتش تا نه مثقال ودر رفع پيچش مجرب ودوام تدهين مهرهاى پشت باو جهة نقرس ورفع خميدگى پيران مجرب دانسته‌اند وجهة سر سام وذات الحتب به دستور نافع وغرغرهء او با آب كرم جهة خشونة حلق مؤثر ومضر احشاى ضعيفه ومصلحش مصطكى لوز المر بادام تلخست ريشه درخت او كرم وخشك وجالى ومحلل وضماد او با روغن گلسرخ وسركه جهة درد سر بارد وگلف وطبنج او جهة ثقيه سپرز وكرده ورفع قولنج وكرم معده و خاكستر او جهة سوختگى آتش مفيد ومغز او در اول وسيم گرم ودر آخر اول خشك ودر ازالهء اخلاط غليظه بيعديل وجهة ربو وسرفه وورم سينه وريه خصوصا با نشاسته ونعناع وبا مى پخته جهة علل كرده وحصاة وبا عسل جهة سپرز وامراض جگر وتقيح سدد ويرقان وبا ماء العسل جهة قولنج وبيخش وساير دردها مفيد ومضر امعا ومصلحش شكر وفرزجهء او مدر حيض او با سركه وشراب جهة بثور ابريه وقوبا وخزاز ومله وزخمهاى كهنه وجرب وحكه وبا سركه جهة دردسر نافع وطلاى برگ مطبوخ او با شراب جهة خزاز بيعديلست وارسطو كويد كه چون پنج درهم بادام تلخ كوبيده ناشتا تناول نمايند از شراب مست نكردند وروغن او در اول دويم گرم ومايل برطوبت ومجفف ومسهل اخلاط غليظه وسوداويه بمعده ونواحى او با ادويه مناسبه جهة درد كرهد وعسر بول وورم سپرز وربو واخراج حصاة وجنين وجهة قولنج واختناق واو رام رحم وبقله تست او وطلاى او جهة رفع آثار رخسار وگلف وچين گونه وشقاق وجرب وحكه وقو با وبا شراب جهة قروح رطبهء سرد خزانه وقطور او جهة درد گوش ودوى وطنين وكشتن كرم كوش نافع وحمول او مخرج جنين ومشيمه وقدر شربتش تا چهار مثقال است وصمغ درخت بادام تلخ وشيرين نايب مناب صمغ عربيست لوز برى ولوز جبلى بادام كوهيست درخت او كوچك وبرگش ريزه وگلش مايل بسرخى وبا عطريت وثمرش كوچك وبا تلخى وقبض بسيار واو غير جلوز است در سيم خشك وكرم جهة رطوبت معده وتقوية آن ورفع قى واسهال وامراض بارده نافع وقدر شربت از كل او تا دو مثقال واز بادام تا سه مثقال است لوز البربر قسمى از لوز بريست شبيه بحب الصنوبر وبزركتر وزرد ودر جوف او شعبهائى كه بمغزش نرسيده است كرم وخشك وبسيار قابض وروغن او را زيت السودان نامند ومذكور شد لوز الهرجان ولوز السودان ولوز الارجان بلغة مغربى لوز البربر است لوبيا مؤلف تذكره گويد لغة هنديست وبيونانى سيلمين وبه عربى قريقا نامند نبات او شبيه بلبلاب ومنبسط بر زمين وبعضى بمجاور خود مى پيچد ودانه بعضى سفيد واز بعضى سرخ واز باقلى كوچكتر وشبيه بكردهء طيور وغلافش مانند غلاف باقلا واز آن رفيق تر وقوتش تا دو سال باقى وبهتر از باقلا و ؟ ؟
از نخود وسرخ او در آخر اول كرم وسفيد او مايل باعتدال ومحرك باه ومولد منى ومدر شير وبول وحيض ومسكن بدن وشرب آب مطبوخ او با اندكى قته وجلوس در طبيخ او منقى نفاس ومخرج جنين زنده ومرده ومشميه وجهة درد كرده وكمر مفيد ودير هضم ونفاخ ومولد خلط غليظ ومصلحش خردل وآبكامه وزنجبيل وبالخاصية مورث غثيان ومصلح او دارچينى وسكنجبين است لوبياى هندى قسم اخير قشغ است ودر عراق ومادم نامند لوقياس بيونانى نوعى از مرد است وبطريق وحنين حرف ابيض دانسته‌اند لوسيما خيوس يونانى وبمعنى شبيه الذهب است ونوعى از سراج القطرب دانسته‌اند وشاخهاى نباتش قريب بزرعى وباريك وكره دار ودر هر كرهى برگها رسته شبيه به برگ بيد وطعم او با قبض وبيساق وگلش سرخ مايل بزردى ومنتبش آبهاى ايستاده وفي زار ودر آخر دوم سرد وخشك وانطاكى در دوم گرم وخشك بيان نموده ومستعمل از آن برگ وعصاره است قاطع رعاف ونزف الدم جميع اعضا وفرزجه برگ او جهة سيلان حيض وحقنه او جهة قرحهء امعا وضمادش جهة التيام جراحات وتحليل او رام وبا حنا جهة دراز كردن موى وبخور او جهة گريزانيدن

234