گياهيست معروف كه دواب را به آن تعليف ميكنند نو حليت منتوع صمغ اوست كمجاين اسم هندى نوعى از پش است كمهاره اسم هندى تخم انجره است كمارو اسم هندى موميائيست كموى عنب الثعلب است كميزا اسم فارسى بول است كميش اسم تركى فضه است كمادان اسم فارسى رازيانج است وآن برى وبستانى مىباشد برى او را بيونانى اقو ماروثون نامند ودر باب را مذكور شد كندر ضمغيست مخصوص بلاد شحر وعمان وجبال يمن ومستدير وصلب مايل بسرخى او را كندر ذكر وسفيد است را انثى نامند وتازهء او را كه در انبا نبا حركت داده باشند مد حرج گويند وپوستهاى رقيق او را كه از سائيدن بيكديگر جدا مىشود قشار كندر نامند وآنچه غير صفايحى ومانند آرد باشد وقاق كندر وكندر قويش تا بيست سال باقى مىباشد ومغشوش او از آتش شعله ور نمى كرد ودرخت او بقدر دو زرع وخاردار وبرگ وتخم آن شبيه به برگ وتخم مورد درده كرم ودر سيم خشك وملطف ومحلل رياح وحابس سيلان خون ظاهر اعضا وحجب دماغى ونفث الدم ومقوى دل ومعده وهاضمه ومجفف بلغم وبا ترياقيه ومبهى ومقوى روح حيوانى ودماغى وجهة خفقان وصاف كردن آواز وبا مصطكى جهة رطوبات ودماغى وغثيان وقى واسهال رطوبى ونيمدرهم او با مثل او تا نخواه جههة زحر وبا روغن زيتون وعسل جهة رفع برودت استخوان كه مزمن شده باشد وبا صمغ جهة رفع رايحهء كريهه خيشوم وعسر النفس وسرفهء مزمن رطوبى وربو وبا عسل وشكر جهة ضعف معده ورياح غليظه ونسيان وباد سرخ وبا مويزج وصغر جهة ثقل زبان وبا زردهء تخم نيمبرشت جهة تقوية باه وتولد منى خصوصا با جوز وبسباسه واكتحال او جهة جلاى بصر وقرحهء چشم وخون منجمد در آن ودمعه وسلاق وبياض وجرب وحكه وظلمت چشم خصوصا با عسل وذر وتو وجهة قو با وثاليل وبا پيه مرغابى جهة جراحت سوختگى آتش وشقاق كه از سردى هوا بهم رسيده باشد وبا نطرون جهة قروح رطبه سرو با روغن كنجد جهة تحليل صلابات وبا روغن مورد جهة ريختن موى وبا عسل جهة داغن وبازفت جهة شكاف عضل وبا شراب جهة درد گوش وبا قيموليا وروغن گلسرخ وجهة اوسام حارهء پستان وبا ادويهء محلله جهة ورم احشا مفيد وبخور او جهة رفع وباد سرفهء رطوبى وقوبا وكريزانيدن هوام وخوائيدن او جهة سرفهء رطوبى وتقويه دندان ولثه نافع وچون يك مثقال او را در آب خيسانند آن آب را بنوشند ومداومت به آن نمايند جهة رفع نسيان از مجربات دانسته‌اند واكثار او محرق خون وبلغم ومصدع محرورين وباعث جنون وجذام وبهق سياه ومصلحش برنج فارسى وشكر وقدر زيادهء او با شراب وسركه كشندهء است وقدر شربتش همدرهم وبدلش مصطكى است وفشار كندر خشكتر از كندر شديد القبض ومجفف قوى است وبجهة نفث الدم بغايت مؤثر ومقوى معده ومانع سيلان مواد باعضا ورافع قرحهء وامعأ وحقنه او نيز به دستور جهة قرحهء امعأ مفيد است وضماد او بر شكم قاطع اسهال وكشندهء كرم معده است ووقاق كندر لطيفتر زكندر ومفتح وجالى ودر افعال ضعيفتر از فشار است وتخم درخت كندر رافع اسهال ومويست ودخان او كه دودهء او باشد كرم وخشك ومسكن درد چشم حار ومانع سيلان رطوبات بچشم ومنقى قرحه والتيام دهندهء آنست كندش بيخ نباتيست شبيه بكنگر وبرگش ما بين سرخ وسفيدى ودر شام لباس پشمينه را به آن مىشويند وظاهر بيخ او مايل بسياهى ودرونش مايل بزردى وتند بوى ودر سرطان مىرسد وقوتش تا بيست سال باقيست در آخر سيم كرم او با سميت ومحرق بلغم ومخرج مرة السود او بلغم غليظ ومحلل رياح ومقيى ومدر بول وحيض ومخرج جنين مرده وقاتل زنده ومقوى جگر ومعده سرد وجالى وبغايت عطسه آرنده وآشاميدن وطلا كردن او جهة استسقا وسپرز ويرقان وعرق النسا ومفاصل وطلاى او با عسل جهة بهق وبرص وحكه وقو باو سعوط او با آب بقدر يكعدس جهة امراض باردهء دماغى وبا روغن بنفشه جهة شبكورى وضعف باصره ورفع بيهوشى مصر بع ومسكوت و بيحسى صاحب فالج وضماد او با دو وزن او زنيخ وروغن زيتون جهة رويانيدن موى داء الثقلب وداء الحية مجرب وقى كردن به آن جهة عسر نفس وربو وبا بيخ كبرد جاو شير جهة ريزانيدن سنگ كرده ومثانه وثيقهء سودا نافع وروغنى كه در آن جوشانيده باشند جهة امراض باردهء كوش خصوصا جهة واولى اجتناب شرب اوست ودو درهم او كشندهء بخناق ودرد شكم وتشنگى مفرط ومضر ريه ومورث كرب وغشى ومصلحش كثيرا وشير تازهء وبدلش جهة قى مثل او جوز القى وثلث او فلفل ودر غير او دو وزن او مقعد ونس ونصف او شيطرح است كنوس بلغة طبرستان قسم كبير ز عرور است وبتركى از كيل نامند وقابضتر ولطيفتر از زعرور ودر افعال قويتر ودوام او زياده از اوست كنكر زد اسم فارسى صمغ احر شف است كه به فارسى لنگر نامند در دويم كرم ودر اول خشك ومقيى صفرا وبلغم وضماد او محلل او رام وقدر شربتش از يك درهم تا دو درهم وبدلش جوز الفى است كنهان اسم نبطى نباتيست مثل درخت كوچكى برگش در رنگ وحدت شبيه به برگ سقز ودر بوى مانند بوى دود وشاخهاى او از يكساق سطبر رسه ومرتبه از درخت حبه انحخفرا در سيم كرم وخشك وبوئيدان او مسخن دماغ وشراب او مسخن معده وجگر ومعين هاضمه وبالخاصية در جائى كه او باشد عقرب در آنجا نمى باشد واگر برگ او را بعقرب بپاشند در حال مىرود ومضر سفل ومحرق خلط وقدر شربتش يك درهم است كندرى نباتيست شبيه ببرك رازيانه وزردك وبرگش عريضتر از او ودر بوى مانند كندر در سيم كرم وخشك ودر اكثر افعال قايم مقام كندر يافته‌اند از كندر رومى

225