وتعفن اخلاط ومفر سرد حلق ودندان ومصلحش عسل وزيره كه در سركه خيسانيده باشند وضماد او جهة قروح خبيثه وكمنهء تحت چشم وبا شيلم جهة رويانيدن موى دارء الثعلب وجوششهاى آبدار مفيد وپروردهء او در سركه قاطع اخلاط غليظه واصلا ضررى در اوانيست وتخم او مدر بول وشير وحيض ومحرك با ومقيى وجهة درد جگر بار دو دام سپرزد با شراب جهة گزيدن مار شاخدار ودر ساير افعال قويتر از اصل او ونيم مثقال او بعد از طعام هاضم او وبا سكنجبين بغايت منقى جگر وضماد او جهة قوبا وبا سركه جهة زخم غانقرايا وبا عسل جهة درد مفاصل وبا كندش وسركه جهة بهق سيا مجرب وقدر شربتش از تخم او يك درهم واز آب اوى درهم واز جرم او بيست درهمست وبرى او بسيار گرم ومورث التهاب وخوردن او مستعمل نيست وشامى او را قوتش مركب از شلغم وترب بستانى است وگرمتر از شلغم وترب بستانيست إلى وگرمتر از شلغم وضعيفتر از ترب ومحلل رطوبات واكثار او ومغثى ومصحلش نمكست وروغن ترب كه از تخم وآب وبرگ او كه در ابتداى تخم بستن ترتيب دهند بسيار مسخن وقايم مقام روغن زيتون كهنه وروغن بلسانست ولطيف وكرمتر از روغن بيد انجير ومحلل قوى وآشاميدن او وطلا كردن او با فاو زهر جهة گزيدن عقرب وتدهين او جهة رفع شپش كه بعد از امراض بهم رسد وجهة فالج ولقوه وبهق وبرص وخشونت بشره وجلاى او ودرد گوشت ورياحى كه در گوش بهم رسد نافعست ومؤلف تذكره گويد كه چون ترب را خوائيده بگذارند تا متعفن شود وكرمها ازا ومسكون كردد وچون در ظرفى ضبط نمايند تا يكديگر را خورده چند عدد بماند وآن را حل كنند در حل معادن بيعديل وافعال غريبه از او مى آيد فجل با عشقى فجل شايست فرفيون اسم صمغيست خاكسترى رنگ ومايل بزردى وكهنهء او مايل بسرخى ومتخلخل وطعم وبوى او تند ونبات او شبيه بكاهو وشيردار وسفيد وسفيد وبا شعبها وخارناك وقسمى از آن را برگش سياه وخارش تندتر وشير او بيشتر واز بلاد سودان خيزد وبه سبب تندى شير او كه بوى او بشامه نرسد از دور حريهء به آن ميرسانند تا شكافته شود وقبل از شكافتن در زير آن نبات شكنبهء گوسفند را در ظرفى تعبيه كرده ميگذارند وبعد از آن حربهء بان ميرسانند ويكدفعه شير بسيار فرو ريخته در شكنبه جمع مىشود وپس خشك كرده استعمال مىنمايند ومغشوش او شبيه با نزروت وبصمغ در آب زود حل نمىشود وبخلاف غير مغشوش وبه دستور مغشوش او متخلخل وتند طعم نمىباشد وزبانرا نمى گزد وقوهء فرفيون تا چهار سال باقيست وچون بابا قلى مقشر ضبط نمايند هيچوفت از قوت نمى افتد ومؤلف اختيارات بديعى گويد كه او صمغ درخت ما زريونست واصلى ندارد ودر چهارم گرم وخشك وملطف وبغايت محرق ومسهل زرداب وبلغم وجهة استسقا وسپرز وعرق النسا ورفع مفاصل ورفع ضرر سموم ودرد ورگ وكمر كه از بلغم باشد بغايت نافع وشرب او مسقط جنين وافرزجهء او باعث بهم بر آمدن فم رحم ومانع سقوط طفل واكتحال او با عسل جهة نزول آب مفيد وحدت وسوزش او در چشم مدة مديد باقى ميماند وسعوط او با آب چغندر جهة سيل ودمعه وحمرهء چشم وثقيهء دماغ وضماد او بر استخوان باعث وتقشر آن مىباشد وطلاى او رافع گوشت زياد زخمها وبر زخم سگ ديوانه گزيده ولذع هوام رافع سميت او وبا روغنها جهة فالج ولقوه وحذر وامراض اعصاب ودرد مفاصل وبا زعفران وافيون جهة تسكين اقسام ضربان مفيد وحمول او بقدر حبهء تا دو سه حبه در ادرار حيض محتبس مجرب واگر احداث سوزش نمايد روغن گلسرخ رافع انست ويكحبهء او كه با تنگ سائيده باشند فرزجهء او جهة اعانت حمل وتضيق فرج وتقويه رحم ورفع بدبوئى او بيعديل ومصلح او مقل ورب تنوس وساير صموغ وروغن بادام وقسم سياه او قتال وقدر شربتش دو قيراط وبدلش در استسقا ماذريون ودر قولنج جند وزياد او موجب اختلاط عقل والتهاب معده وفواق ودر بعضى قابض بافراط ورافع او بتريد قوى وآب ميوهاست فراسيون نباتيست مامين شجر وگياه شاخهاى بسيار از يگ اصل ميرويد ومربع وبا اندك زغب ومايل به سفيدى وبرگش بقدر انگشت امهين ومايل باستداره وچين دار وبا خشونت وتلخ وتخمش محيط ساق او وبعضى گلش مايل بزردى وبعضيرا بازرقى ومنتبش خرابها وكوهها ودر آخر ؟ ؟
واوايل جوزا كل مىكند وقوتش تا شش سال باقيست ومؤلف اختيارات كراث جبلى دانسته واز اين جهة فراسيون نزد عطاران اين بلاد معدوم است در دويم گرم وخشك ومفتح سدهء جگر وسپرز وبغايت مفتى سينه وشش از لزوجات وتدر حيض وبول وشير وغرق ومحلل رياح غليظه وبلغم غليظ وباقوة ترياقيه وجالى اعضاى باطنى وظاهرى ومقوى آن ومخرج جنين ومشيمه ورافع ضرر فطر وامثال او وطبيخ او با شكر وانجير وعسل وايرسا جهة ربو وسرفه كهنه وضيق النفس وبا شربت بنفشه جهة قرحهء ريه والتيام جراحت او بيعديل وبا روغن گل وروغن زيتون جهة درد امعا وبا ادويه ء مناسبه جهة درد سپرز وپهلو وتهيگاه وسنگ مثانه وخوائيدن وبلع كردن آب او جهة قلاع ودرد معده وضماد او جهة جراحات كهنه وداخس وبردن گوشت زياد زخمها وتحليل خنازير ونفضج دمل وگشودن آن نافع خصوصا چون تازهء او را با پيه كردهء بز كوبيده باشند وبا روغن بنفشه جهة انتقاخ پلك چشم وورم كه از ضربه وسقطه بهم رسد وشكستكى اعضا وطلاى مطبوخ او با آب جهة رياح مثانه وعسر

194