الاصف بيخ كبر است عرق الانجبار بيخ انجبار است عروس بلغة اكسيريان كبريت است عرق السوس وعروق دارمرم اصل السوس است عرف فسب است عرفج برى بكمونست عرعر برى قسم كوچك شرمين است عرصم اسم يمتى بادنجان برتيست عرمضان اسم عربى چند قوقا وبخور الاكراد است عرايس النيل بلغة مصر بشين است عرم سماريس است عرصف كما فيطوس است عرمض اسم درخت سدر بريست وطحلب وحب الغار را نيز بابن اسم خوانده اند عرق بهار اسم فارسى عرق شكوفهء نارنج است عرطب خسك است عروسك اسم فارسى طنيوث است عروسك پس پرده اسم فارسى حب كاكنج است عزير الكسير وعريز الصغير فتطوريون كبير وصغير است عسل اسم فارسى انگبين گويند وبهترين او صاف مايل بسرخى وقوام داراست كه با اندك حدت وخوش طعم وپى موم باشد وبعد از آن سفيد وزبونترين او سبز وسياه وخشك وتلخ وكهنه است كه زياده بر دوسال مانده باشد ودر غانت حدة مىباشد ومورث جنون ومحرق اخلاط ومهلكند وعسل خام مسهل اخلاط لزجه ومحرك سرفه ونفاخ وموافق معده ودرد آن وورم امعأ وصالح الغذا ودر جلا وحدت قويتر از آتش ديده ومهيج قى است وعسل كفت گرفته را نعوظ وانضاج وغذائيه بيشتر است وبى نفخ ومدر بول ومسكن سرفه است ومجموع آن در آخر دويم گرم ودر اوايل آن خشك وجالى ومقطع بلغم ورطوبات ومقوى جوهر حرارت غريزى وجاذب رطوبات از عمق ومفتح دهنهاى رگها وترياق سموم بارده وحافظ قوهء ادويه ورسانندهء او با عصا وجهة فضول دماغى وسينه وقصبهء ريه ومعده وجگر وسپرز واستسقا ويرقان وحصاة وعسر بول وفلج ولقوه وامثال آن وانواع رياح وتقويه اشتها وباه وممزوج او با آب مرطب اعضا و مدر بول ومنقى باه مجرب وبا آب ريزه جهة دفع ضرر وفطرو گزيدن سك ديوانه واكتحال او با آب پياز جهة بياض ودمعه وحكه وجرب ونزول آب وبا انزروت ونمك سنگ جهة رياح ورطوبت گوش وثيقهء چرك او نافع وبا عذبه جهة ثقيهء زخمها وبردن گوشت زياد والتيام او مجرب وبا نوشا در جهة برص وبهق وطلاى وحافظ جثهء ميت از فساد ومانع تعضن گوشت وبيه ومرارات وحافظ قوه ساير اشيا ويا سركه ونمك جهة تحليل او رام ورفع گلف وحمول او جهة علل رحم زنان نفسا وضمادش جهة رفع قمل ورشك وقوى كردن قضيب كه بعد از حمام مكرر تضميد نمايند وبا آرد گندم جهة گشودن دمل ونضج او رام وبا زر اوند طويل وگرسنه جهة التيام وجراحات عميقه مجرب وبخلاف ساير شيرينيها جهة قروح لثه دلهاة وتقويه دندان مفيد است ومطبوخ او با شبت جهة رقع آثار ضربه وقوبا وغرغرهء او جهة پاك كردن چرك جراحات حلق ولوزتين وحقنهء او با آب با رشك تا سه روز جهة قرحهء امعا بيعديل ومضر محرورين وسريع الاستحاله بصفر او مصدع ومفسد دماغ حار ومصلحش سركه وگشنيز وربوب ترش وآب ميوهاى ترش وقدر شربتش تا پانزهد مثقال وبدلش دو شاب انگوريست واز خواص مجربه عسل است كه چون زنان حامله با آب شربت نموده باشند ناشتا بنوشند باعث مغص كردد ودر غير حامل اين اثر مفقود است عسل داود او مالى است ومذكور شد عسل طرزد شيرهء نباتست عسلج اسم مصرى بيخ عرطنيثاست وصنف اخير بخور مريم را نيز دانسته‌اند عسالج شاخهاى تازه روئيده اشجار است كه هنوز مستحكم نشده باشد عسل لبنى ميعهء سايله است عصب القصب آب نيشكر است عسل البلادر رطوبت سياهيست كه در جوف بلادر است عسل خشك ؟ ؟ است ومذكور شد غشبه مخفف عشبة النار لغة اندلسى وآن ياسمين بزيست ودر ظيان گذشت ومغربى او قويتر ويا سمين برى ساير ولاديات ضعيف الاثراند وبتجربه رسيده وطريق خوردن عشبه در دستورات مذكور است وجمعى كه او را درهمهء مواد نايب مناسب چوب چينى دانسته‌اند اصلى ندارد بلكه جهة صاحبان مفاصل ندهند وصاحب مزاج بسيار سرد قويتر از چوب چينى ودر ساير امراض واشربه ضرر او زياده از نفع است وسفوف او هر روز بقدر يك مثقال ؟ ؟
تا يك هفته وزياده بر آن جهة مفاصل مزمنه مجرب ودر بعضى ازمنه حقير او را قويتر از طبيخ او يافته است وضماد او با گلاب جهة تسكين درد وتحليل او رام بغايت نافع عشبة السباع كرآث بفتح كاف است عشر در مسكر العشر گذشت عشرق بلغة حجاز سبا وعريض الورق است وبعضى گويند مرو است وابن تلميذ گويد گياهيست برگش شبيه به برگ غار وسرخ وخوشبو وعروسان استعمال ميكنند ودنيوى غير او دانسته است عشقه نباتيست مثل لبلاب وبسيار كم برگ وشاخهاى او بغايت از لبلاب قويتر ودرازتر وبهر درحتى كه پيچد خشك كند عشق مشق از اوست وتخمش شبيه بحلبه واز آن كوچكتر ودر تنكابن لو نامند وبعضى اطباى انزمان آن را كشوت دانسته‌اند عصى الراعى كبير وصغير مىباشد وكبير نر وصغير ماده است وبه فارسى كبير را سرخ مرز نامند وتخم وساقش سرخ ومايل به بنفشى ودر باغها بسيار است و صغير او را در تنكابين خاك تره گويند برگ وساقش سبز وكوچكتر از كبير وتخمش سفيد وگويا خاكستر برهمه برگهاى او شيده اند وتخم هر دو

182