اسم نباتيست كه تازه روئيده باشد وگويند مراد از ومرو عريض الورق است واهل مصر هر طمانرا باين اسم خوانند خامون اسم يونانى كمونست خامالا بيونانى زيتون الارض واو مازر يونست خاما لاون مالس بيونانى اشخيص سياه است خامس اسم تركى خس است خاكستر اسم فارسى ما داست خار پشت اسم فارسى قنفذ است خايه قندون اسم فارسى جند است خاكشى بلغة اصفهان اسم خبه است خامالاون لوقس اشخيص سفيد است خاوانى بلغة صقاليه انكيز است خامالاون اسم يونانى حربا است خام اقطى بيونانى حمان صغير است خاما ئيطس بيونانى بمعنى صنوبر الارض واو كما فيطوس است خاما زريوس بيونانى بمعنى بلوط الارض واو كما ذريوس است خاليد ونيون بيونانى بمعنى خطافيست واوما ميرانست وگويند عروق الصفر است خالاون بيونانى خندروس است خاتم الملك ساد اورانست خامشه بلغة شام شيطرج است خارخسك اسم فارسى حك است خاكينه اسم فارسى ضبيض البيض است خاص تره بلغة تنكابين حرف بابلى است خار بلغة هندى خيار است خاك صوفى حميد ورطين مذكور است خبز به فارسى نان گويند واز اكثر حبوبات ترتيب دهند وبهترين او نان گندم سفيد مغسول است كه بحد اعتدال پخته باشند وسبوس بقدر اعتدال جدا شده وبا شير وروغن وزردهء تخم مرغ پخته غليظ دير هضم ومقوى كرده است ونان گرم منتحن ومجفف رطوبات وخائيدن كرم او جهة رفع كندى دندان مؤثر ونان سرد مرطب بدن وتازهء او سريع الانحدار وخشك او دير هضم ومجفف واقسام او مورث تشنگى وبا رازيانه وزيره وحلبه وسياه دانه مشهى ومفتح ومجفف ومحلل رياح وبا خشخاش منوم ونخاله دار باعث سده نيمكردد ونان جو سريع الهضم تر از زنان برنج ومبرد وقليل الغذا وجهة اسهال وبتهاى حاده كه بيضعف معده باشد نافع وحورث قولنج در مبرودين ونفاخست ومصلحش ماء العسل و مرق گوشت ونان برنج سرد وبسيار خشك ومعطش ومسدد ومقوى بدن وكثير الغذاء وجهة اسهال صفرا وى ودموى ونيكو كردن رنگ رخسار مؤثر ونان گندم وبرنج وجوكه با شكر ترتيب دهند بدون روغن بهتر از اقسام نانهاست وباعث سرعه هضم آن ونان آرد نخود وباقلى وبلوط وارزن بطيئ الهضم ومسدد وقليل العذاء وقابض وبا ترشى بغايت مضر ومصلح روغن وشيرينيها است خبز الطابق نان ساجى رقيق است كه بر روى ساج آهن پزند قابض وسريع الانحدار وموافق اسهال وبواسير است خبز العزنى نانيست كه بر روى تابه پزند ورقيق نباشد ومشهور بكماجست جهة مرتاضين وصاحبان اعمال شاقه موافق است خبز المله نانيست كه بر روى سنگ سرخ كردهء با اخكر پزند ومشهور بنان سنگست وبهتر از نان ساجى است خبز الحوارى نانيست كه در كرفتن سبوس مبالغه بسيار نكرده باشند بهتر از اقسام ديگر است خبز السميد نانيست كه در گرفتن سبوس مبالغه كرده باشند كثير الغذاء ومشهور بنان ميده است سريع الانحدار ومورث سنگ كرده وسدهء جگر است ومصلحش انيسون ورازيانه وسكنجبين برورى وشكر است خبز الخشكار نانيست كه كندم را ناشسته وسبوس نگرفته ترتيب دهند سريع الانحدار وغير مسدد ودر بعضى امزجه ملين طبع ومولد خون سودا وى و مضعف بدن ومورث بواسير وجرب ومصلحش شيرينيها وروغنها وشير تازه خبز الكعك نان ميده ودو آتشه وبقسماط نامند غليظ ومستدد وطلاى او محل ومضج وجهة در مفاصل نافعست خبز الطابون نانيست كه در گرفتن سبوس مبالغه كرده رقيق وبا روغن ترتيب دهند ومشهور بكسمه است دير هضم وكثير الغذا ومضر محرورين ومسدد ومولد خلط متين است خبز القطايف نان روغن دار است كه در گرفتن سبوس مبالغه نكرده باشند در قوه مثل كسمه وبهتر از واست خبازى از جنس خطميست وبه فارسى نان كلاغ وپنيرك وبتركى ايم كاجى ودر مازندران گياه او را بخيلك نامند وبستانى املوخيا است وبرى او را به فارسى حيز وگويند واز مطلق او مراد اوست برگش مستدير وبيمزه است وگلش كوچك وسرخ ومايل بتيركى وتخمش مايل بسياهى ومدور وپهن ودر وسط اتعقيرى ونبات او كوچكتر از خطمى است در اول سرد وتر وگويند در دويم وبا بورقيه وقوهء متضاده وملين طبع ولطيفتر از ملوخيا ومدر بول ومنضج ودادع ومفتح سده ونيم رطل از طبيخ شاخ او با شكر جهة جرب وقرحهء امعأ وزحير وحرقه مثانه وبول وبحه الصوت ودرد سپرز ويرقان وطبيخ بگر وبيخ او جهة ادويه قتاله ودرد كرده و ضماد او جهة او رام حاره وشكستگى اعضا وبا نمك جهة ثقيهء نواصير چشم وبى نمك جهة التيام آن وگزيدن زنبور ومكس عسل وبا روغن زيتون جهة سوختگى آتش وباد سرخ وضماد خشك او با بول جهة قروح سرو رفع نخاله نافع وتخم او سرد وتر وكثير اللعاب ومزلق ومغرى وملين وجهة سرفهء كرم وخشك وقرحهء كرده ومثانه وسحج وگرفتگى آواز وتقويه امعأ ورفع لذع ادويه حاره وگزيدن رتيلا ورفع نزله وبا تخم خند قوقى برى بالسويه جهة درد مثانه وحقنهء او جهة سوزش امعا ورحم ومقعد وبا عسل جهة درد جگر وضماد او جهة او رام حاره نافع ومضر معدهء ضعيف ومصلحش ربوب فواكه وقدر شربتش تا پنج درهم وبدلش تخم خطمى وقدر شربت از آب خبازى تا پنجاه درهم واو مولد رياح ومصلحش پختن او با گوشت

98