خانه گويند حقوق بقاف اسم بقلة الحمقأ است اسم ماست است حق قوشى اسم تركى صافر است حلبه در گيلان بحاء معجمد ودر اصفهان شنبليله نامند واز حبوب معروفه است وقوتش تا دو سال باقيست ودر اول دويم گرم ودر اول خشك ودواى لعابى ومنضج وملين ومحلل ومبتهى ومدر حيض ومقوى ريه وبا رطوبة فضليه وبا عسل چون طنج يابد مسهل ومنقى امعأ وجهة مواد محتبسهء سينه وربود و ؟ ؟
واو رام باطنى ومطبوخ او با تمرهندى وانجير ومويز كه آب آن را با عسل بقوام آورند جهة درد سينهء مزمن وقروح او وضيق النفس ناب پر سياوشان مجربست وجلوس ونطول طبيخ او جهة تسهيل ولادت واسقاط شيمه وثيقهء رحم وضمادش او رام صلبه باطنى وظاهرى وورم سپرز وورم رحم وريختن موى وكجى ناخن وشقاق بارده وشوختكى آتش وسعفه ونخاله وگلف وساير آثار وحقنهء او جهة زحير وطلاى او جهة رفع چرك وخوبى رنگ رخسار وبا مويزج جهة منع تولد قمل وقطور نقيع او در كلاب جهة دمعه وسلاق وحمره وبقاياى ورم چشم و آرد او با بوره محلل طحال وبا انجير جهة گشودن رمل وبا روغن گلسرخ وآرد جو جهة اورام حاره وبا عسل جهة او رام بارده ومداومت خوردن او كه با خشخاش وبادام وآرد گندم وشكر وعسل سرشته باشند جهة تسمين بدن واصلاح كرده بغايت مؤثر ومصدع ومغثى ومضرانثيان ومولد خلط غليظ ومصحلش سكنجبين وانيسون وقدر شربت از گياه او تا ده درهم واز تخم او تا پنج درهم وبدلش تخم كتان ونبات او مولد خون وجهة درد كمر وجگر وسردى مثانه وتقطير البول ودرد رحم وضماد او جهة تقويه موى نافع است وروغن او از تخم او گيرند گرم وتند ومحلل وملطف وملين صلابات ومنضج دبيله وجهة نخالهء روى وموى وقرحهء رخسار وبا موم روغن جهة شقاق وبا ادويهء گلف جهة طلاى بشره مؤثر است حلق چيزيست منجمد وسياه لون وترش طعم كه در يمن از برگ درختى كه در ثور گذاشته باشند ترتيب ميدهند ونباتش شبيه بعليق وثمرش مثل خوشه انگور ودانه اش مثل عنب الثعلب وبرگش مانند برگ تاكست آشاميدن او با آب سرد جهة دفع صفرا واز الهء خمار والتهاب معده بيعديل وقدر شربتش تا پنج درهم است حلبيب بباء موحدهء قبل از پاء تحتانى وياء بعد از آن دوائيست هندى وحبشى شبيه بسورنجان در دويم گرم وخشك ومسهل بلغم خام واقسام گرم واخلاط غليظه ومقوى بدن وجهة نقرس ودرد مفاصل نافع وقدر شربتش تا سه درهم ومضر سپرز ومصلحش كتيراو كاسنى است حلفا نوعى از برديست كه از وحصير وامثال اقرتب ميدهند ودر اصفهان قسمى از پيزر نامند در اول گرم ودر دويم خشك وپنج درهم او با عسل وسركه كشنده ء اقسام كرم است چون سه روز پيوسته بنوشند وشستن سربا محرق او جهة خزاز وقروح ابريه وداغ كردن با شاخهاى او كه بآتش افروخته باشند جهة نملهء ساعيه وچون سه بار تكرار نمايند جهة منع زياد شدن او رام رخوه نافع است حلاب گياهيست بقدر شبرى ودر اكثر امكنه ومعموره ميرويد برگش بسيار باريك وبه دستور شاخهاى او وگلش ريزه وسفيد وتخمش بقدر خردل وبيحرارت است در سيم سرد وخشك وضماد او با آرد گندم جهة استحكام عضو شكسته وكوفتگى وخلع آن وبا حناجهة خارش كف دست مفيد و مانع زياد شدن او وجهة سيلان زرداب مفيد است حلتيست بتاء مثناة فوقانى بعد از ياء تحتانى وقبل از آن صمغ انجدانست واو را حلتيست طيب ميگويند ومنتن او غير صمغ كوله پرو بدبو است وگويند از انجدان سياه حاصل مىشود وبه فارسى كماه گويند وطيب از قسم سفيد او كه مشهور بكوله پر است وبهترين اقسام است وخوب او مايل بسرخى وصاف تند بوى با بشاعتست كه چون در آب حل كنند مانند شير شود درچهارم كرم ودر دويم خشك وقوتش تا هفت سال باقيست ومنتن او در سيم خشك وبوى او شبيه بكند نا وبغايت كريه وبا قوهء سميه وترياقيه او غالب وبه فارسى نكوزه ودراصفهان انكشت كنده گويند واقسام او قاتل جنين ومخرج او ومحلل قوى ومدر بول وحيض وجاذب خون بظاهر جلد ومبهى وجهة تحليل رياح وخون منعقد وتب ربع ودفع رطوبات ودرد مفاصل وگزيدن هوام وسگ ديوانه واسهال رطوبى ومغص ريحى وبلغمى وفالج وصرع وامراض باردهء دماغى وبحه الصوت وخشونت حلق وشوصهء بلغمى ومخرج اقسام كرم معده ومفتح خون بواسير وبازردهء تخم مرغ جهة سرفه خشك ودرد پهلو وبا انجير جهة يرقان سددى وبا شراب وفلفل وسداب جهة كزاز وبا سكنجبين جهة جمود شيرو با آب خاكستر وآب دريا جهة شكاف عضل وبا مرو فلفل جهة گشودن حيض وبا شراب جهة امراض عصب وبا شير وجنطيانا جهة گزيدن سگ ديوانه وبا آب بار شك جهة رفع چرك وبيلات باطنى وبا قوابض جهة اسهال رطوبى وبا ادويهء مناسبه جهة برودت معده وجگر وسپرز واستسقا سستى بدن وزردى وكمودة رخسار وضماد او جهة داء الثعلب ودندان كرم خورده وريزانيدن او وطلاى او در خارج جهة تسكين در دندان وزخم وگزيدهء سگ ديوانه ومنع مقاربت هوام ورفع مضرت پيكان زهردار ومانند او وبا روغن زيتون جهة گزيدن عقرب وبا قيروطى جهة ثاليل وغدد وبا انجير خشك وسركه جهة قو با وبا زنجار وزاج جهة بردن گوشت زياد كه در بلنى متكون مىشود وگذاشتن او در احليل باعث نعوظ شديد واكتحال او با عسل جهة قوة باره ونزول آب وبياض وظفره ومضمضه ء طبيخ او با انجير وزوفأ

91