ودر تنكابن كوره بو نامند مهر بارس گويد كه بطوخ دل او در حين ذبح با وجود گرمى او بر رويصاحب بقوه وبر كردن او رافع عله اوست وقطور مغز او با روغن بنفشه در سوراخ بينى طرف موافق صاحب شقيقه از مجرباتست وچون زهره او را با خاكستر چوب كز وعسل آميخته بنوشند جهة سلسل الهول وبول فراش آزموده است وطلاى خون او با روغنها جهة كشتن قمل مؤثر واكتحال خون وزهره او جهة تشبكورى نافع وچون آن را ذبح كنند يكچشم او مفتوح ويكى مطموس مىباشد تعليق مفتوح او باعث بيدارى ومطبوس او مورث خوابست جغرات بلغة خراسان اسم ماسيت جفت آفريد مؤلف تذكره گويد اسم يونانيست وبمعنى مزو جست وبحسب ظاهر فارسى بودن او اظهر است چنانكه مؤلف مالا يع بيان نموده وآن نباتيست ساقش بقدر شبرى وشاخهاى بسيار باريك وبرگش ريزه تر از برگ نخود متلاصق بهم ودر طرف ساقش غلافها شبيه بهليله وبادام از سه عدد تا چهار عدد واطراف غلافها خار دار ودرون هر غلافى سه پرده وتخمش شبيه بحلبه ودر هر پردهء پنجعدد مىباشد ودر دوم گرم ودر اول خشك وبارطوبه فضليه ودر تقوية باه قويتر از خصية الثعلب است او چون هشت مثقال تخم او را با گوشت بره يك ساله بجوشانند وصاحب استسقأ يك هفته مداومت به آب او نمايد طبلى ولحمى را رفع نمايد ومرباى او با عسل بغايت محرك باه ومضر كرده ومصحلش كتيرا وقدر شربتش تا دو درهم وبدلش شونيز است جفت پوست ملاصق لبوبست وبرطلع اطلق نيز ميكنند وجفت البلوط در بلوط مذكور است واز مطلق اين اسم مراد اوست جفرى كفريست جقطوط بقاف شوكرانست چكاوك اسم فارسى قبره است جگر به فارسى كبد است چكور تكه اسم تركى جراد است چكردك اسم تركى دانهء ميوها است چكنا اسم هندى حباحبست جكى امين الدوله گويد ثمر هنديست بقدر خربزه و سبز رنگ وخاردار ودر تجاويف درون او دانهائى بقدر كردكان وزرد رنگ وشيرين طعم ولزج ودر آن دانه تخمى ديكر بقدر پسته وصلب ومغز او سبز وچرب ومايل بتلخى ودرخت او عظيم است وبالخاصيه منغز او مولد منى ومحرك باه است جليد به فارسى تكرك نامند ودر طبع وآثار مثل ثلجست واز آن كثيفتر جلنار به فارسى گلنار گويند واو غير گل انار مثمر است اگر چه در جميع افعال مشابه يكديگرند در دويم سرد وخشك وقابض ورادع ومجفف ومقوى اعضا وجهة اسهال وموى وصفره اى ورطوبى وزلق الامعأ وسحج وقرحهء امعأ ونزف الدم هو عضو ونفث الدم و وجرب وحكه ومنع ريختن مواد بمعده نافع وضماد او جهة بدبوئى زير بغل والتيام جراحات ومنع ثرايد اورام وسقوط موى وسنون ومضمضمه او با سركه جهة بدبوئى دهان واستحكاه لثه واسنان وقلاع ومصدع ومصلحش كثيرا وقدر شربتش تا دو درهم وبدلش بوزن او پوست اناراست واز خواص اوست كه چون روز چهارشنبه وقت طلوع آفتاب يك عدد غنجه نشكفتهء او را صاحب رمد ومعتادين آن از درخت بدهن جدا كرده فرو برد تا يك سال رمد نكشد واز مجربات شمرده اند جلد پوست حيوانات است ونسبت بگوشت سرد وخشك ووهرچه در طبخ مهراتر غذائيه او بيشتر واصلاح دير هضمى او با آبكامه وروغنهاى كرم بايد نمود وبيچدن عضويكه صدمه وضربه باو رسيده باشد بيوست تازهء كرم حين ذبح گوسفند وذبح بز وامثال آن بغايت مسكن او جاع واو رام اوست وبه دستور جهة او رام بارده مفيد والصاق پوست سر بزغاله بر سر صاحب سر سام مجرب وپوست تازهء او جهة جذب سم افعى وپوست گوسفند جهة قرح خبيثه وحكه وجرب وتراشه پوست بز قاطع خون جراحت تازه وخاكستر جميع پوستها جهة نواصير وسوختگى آتش وسنج جلد وضماد سوخته پوست اسب آبى با آرد گرسنه سه روز متوالى جهة رفع سرطان آزموده است وتعليق پوست فيل جهة تسكين بتهاى سرد وپوست شغال جهة گزيدن سك ديوانه ومنع ترسيدن او از آب وسوختهء پوست قنفذ برى با روغن زيتون جهة داء الثعلب ومحرق پوست افعى جهة داء الحيه مؤثر است جلوز اسم عربى فندق است وبعضى بر بادام كوهى استعمال مىنمايند وحب الصنوبر كبار را نيز گويند واين بجهة اشتباه چشم بحاست چه بحاى مهمله اسم حب الصنوبر است جلغطيط دوغ غليظ است جلاب از اشربه ودر آنجا مذكور است چلپاسه وزغه است جلغوزه اسم فارسى تخم ميوهء ايست وغير حب الصنوبر است جل ورد احمر است جلبوب نوعى از لبلابست جلجلان برسمسم وكزبره شامل است وبلغة حبش مخصوص سمسم است ومؤلف تذكره گويد اسم يونانى سمسم است جليف اسم عربى شيلم است جلهم قسم سياه عوسجح است جلز حلفا است جل نسرين معرب از كل نسرينست جليان خلر است جلجلان الحبش خشخاش سياه است جلنجوج فودنج بريست جلماثا فثد است جلوجا جاو شير است جلجلان مصرى بيش است جلنجمون صعتر است جلنجبين كلقند عسلى است چليك اسم تركى قطاة است چلتاق سلق جبلى است جلتا غوج اسم تكرى جنة الخضرا است چلقان اسم تركى حداه است جليدان بلغة تنكابن آزاد درختست چليره بهندى اسم اشنه است جميز نوعى از انجير وبيونانى اسيفور نامند بمعنى تين الاحمر واو غير انجير برى از سمومات وراكول نيست واو را در ديلم ديو انجير مينامند وباكول است درخت او شبيه بدرخت انجير وبرگش به برگ توت اشبه وشاخ

73