جنين وقاتل او وباقوهء ترياقيه وجهة بتهاى دايره وكوفتكى وتعقد عضل ودرد مفاصل ودرديكه از صدمات بهم رسد وفالج وصرع وامراض باردهء دماغى ورعشهء كه بعد از جماع بهم رسيده ومغص وسرفهء بلغمى وتقطير بول وجرب مثانه ونفخ رحم وقولنج بلغمى ودريحى واستسقأ وحصاة رفع سموم و منع نزلات وجبر شكستكى استخوان وضماد او جهة جراحات خبيثه ورويانيدن گوشت براستخوان وساير اعضا ومنع آن از قبول آفات ودردهاى بارده ورياح وبا روغنها جهة اعياد وباروغن زيتون جهة گزيدن سگ ديوانه وحمول او مسقط جنين وجهة امراض باردهء رحم واكتحال او جهة بياض ونزول آب وسنون او جهة درد ودندان ومنع تاكل آن وطلاى آن جهة قروح ونار فارسى مفيد ومضرانغيان ومصلحش مرما حور وخيسانيدن او در مطبوخ عينى وقدر شربتش تا يك مثقال وبدلش بوزن او قنه يا شير انجير وبا اشق وبيخش جهة قروح مزمنه وحمول او جهة گشودن حيض واخراج جنين مرده لغايت قوى الفعل است وآشاميدن تخم او با شراب جهة اختناق رحم ونيم مثقال زراوند طويل جهة گزيدن هوام وبا نيم مثقال افسنتين جهة احتباس حيض بسيار نافع است جاموس به فارسى گاوميش نامند قسمى از گاو است وگوشت او گرم وخشك وبسيار غليظ وجهة اصحاب رياضات وهزال كليه نافع ومولد سود او مضر درد مفاصل وامثال او ومصلحش آبكامه ودارچينى وادويهء ملطفه وآشاميدن ستم سوختهء او جهة صرع وكعب محرق او با عسل جهة تفريح دل وفربه كردن بدن وتقويه جكرو ذر ورا ومجفف قروح ورافع حكه ومقوى باصره وقدر شربتش تا سه مثقال و ضماد سم سوختهء او با روغن زيتون محلل خنازير وباسركه جهة داء الثعلب نافع وبخور وموى وشافع او باعث گريختن افعى است جاصا بلغة سريانى اسم اجاص است جار النهر سلق الماء است جاوى زعفرانست جامسه باقلاى قبطى است جاوزين وجاوزح هر حجر البقر است جاموس خشخاش زبديست جار كون اسم فارسى بسباسه است جاكسو بهندى تشمنيرح است جاول بهندى اسم ارز اتس چالكوى بهندى اسم فو است جاكوس بهندى اسم اسفناج است چابترى بهندى اسم بسباسه است چابهل بهندى اسم جوز بو است جارى بهندى زره است جاند بيل لبلابست جال به فارسى بنير نامند تازهء او در دويم سرد وتر و مغرى معده وروده ومقوى كرده وملين طبع ومولد حلط صالح وخون ودير هضم وبعد از هضم سريع السلوك دراعضا وبا مغز كردكان وصعتر بغايت مسمن بدن وباعث نرمى جلد وبرشتهء او بعد از طنج وفشردن حابس اسهال وضمادش ماتغ ورم جراحات ومضر مبرودين ورافع بلغم ومقوى اشتهأ وامعأ ومجفف رطوبات وضماد او با عسل جهة انفجار دمل ورفع داخس وبا نوشا در جهة گلف نافع ومولد اخلاط مرارى و معطش ومولد حكه وجرب ومضر محرورين وصاحبان سدهء احشا وبسيار كهنه ومتعفن او اقرب بسميت ومصلحش مغز گردكان ودر محرورين ميوها وترشيها وغير چكيدهء پنير كه آن را دلمه گويند در غايت ترطيب ومنوم وجهة تب دق وسل والتهاب معده ورفع بيوست جلد وطبع وسواس وامراض صفراوى والتهاب خون نافعست جبره بلغة مغربى اسم نباتيست طولش سه چهار انگشت وبرگش شبيه به برگ نيل وبيخش مثل موى وسفيد وبى گل وبيثمر است ودر بو شبيه بخمر دراول ودويم گرم وتر ومقوى دل وفكر وحواس ومفرح وجهة صاف صاف كردن خون والتيام جراحات شربا وطلاء وباشراب ودرهم او جهة وهن عضل وپاره شدهء آن نافع وگويند بيخش را چون با پارهاى گوشت طبخ نمايند قطعهاى گوشت را با هم ملاصق مىسازد ومرق آن را جهة يرقان مجرب دانسته‌اند جبين به فارسى سنگ گچ نامند وآنسه قسم مىباشد وپختهء دو قسم آن را كه يكى سفيد غير تراق وديگرى سرخ لون باشد حيص گويند وپختهء براق صفايحيرا اسفيداج جصاصين نامند واقسام او در سيم سرد وخشك وآشاميدن او كشنده است وطلاى او مفرد او با سفيدهء تخم مرغ وغبار آسيا جهة قطع سيلان خون وبا سركه جهة رعاف وبربدن جهة منع عرق وبا گل ارمنى وعدس ولحية التيس وآب مورد وسركه جهة رمد وموى ومنع ريختن مواد وبا آب گشنيز جهة رفع باد سرخ واورام ملهبه مجربست وچون با روغن زيتون واندكى بوره وشب يمانى بسايند وبرنوشتجات بيالالند ازالهء كتابت مىكند وبر جامها باعث قلع چرك وچربى او ميكردد وطلاى او بواسير را رفع مىنمايد وسفيداب جصاصين در افعال قويتر از همه وبغايت قابض ورادع وجامع ومجفف است جبلا هنگ لغة فارسى است و جبلهتيج معرب از ووآن تخم خاريست زرد رنگ شبيه بشيوران وستبركى صفرا اودى گويند وآن ثومونست جب بلغة هندى چوبى است زرد رنگ واز اجزاء كلكلانج هنديست ودر بعض فسخ بخاء معجمه سطور است جبلاست فطر اساليونست جبين بتركى اسم زبانست جبر وجبه بهندى اسم شيطرج است جتل بهندى اسم ايل است جثباب به عربى اسم نباتيست شبيه به نبات درمنهء تركى واز آن خوشبوتر وشاخهاى او باريك وبسيار وگلش شبيه باقحوان وتخمش با اندك پهنى وكوچكتر از عدس وبا اندك تلخى در سيم گرم وخشك وهفتح و

70