طلاى او با پوست سوختهء تخم مرغ جهة داء الثعلب مجرب وبيه او جهة درد گوش وبا روغن زيتون وامثال او جهة نقرس ودردهاى بارد وسعوط زهرهء او با هموزن او آب كرفس در هر ده روز يكبار جهة ابتداى جذام وزياده نشدن آن بغايت مؤثر وگوشت او جهة مبرودين و تحريك باه وصاحبان استسقاء مفيد وخاكستر پوست او جهة سوختگى آتش ونواصير وقروح حاره وتدهن دست وپا به بيه او ومانع مضرت سرما ونگاهداشتن دندان او جهة منع فرياد كردن سگ مجرب دانسته‌اند وماليدن بيه او بر چوبى ونصب كردن آن در موضعى از خانه سبب اجتماع كيك بر آنچوب ثعبان مار عظيم است ثغارير بغين معجمه درد آبست ثفا بلغة عبرانى اسم حرف بابلى است ثفولس هندى با برتيست ثفل اسم جرم چيزها است كه آب آن را افشرده باشند از تكبير غليظ تر ودر افعال مثابه اوست ثلج به فارسى برف نامند در سيم سرد ودر دويم خشك ومسكن درد دندان حار واخراج كنندهء زلوئيكه در حلق مانده باشد وجهة كرم معده وتقويه هضم معدهء حارهء وبتهاى حاره وجرب وحكه وضماد او بر پيشانى جهة قطع رعاف وآشاميدن او باعث اجتماع حرارت در معده ومخدر ومعطش ومؤرث سعال ومضر احشاى ضعيف ومبرودين وصاحبان او رام باطنى است وآب پروردهء او بهتر است ومصلحش ونفل وعسل واز خواص اوست كه چون نمك با برف آميخته بر شيشه پر آب به دستورى بكيرند كه شيشه در آن پنها نستور در ساعت آب شيشه يخ كردد تلج جينى رطوبتيست منجمد برنى شبيه بنمك كه از هند آرند جهة بياض عين وظلمة بصر وضمادش بربدن جهة تب دق نافع است واين اسم را بربارد نيز استعمال ميكنند ثليان عنب الثعلب است ثمام به عربى اسم نباتيست شبيه بگندم وقدش كوتاه تر وساقش باريكتر وبى بند وغير مجوف وخوشهء او شبيه بارزن وطعم او شيرين ودر تنكابن زراش و ودر مازندران باز ميل گويند در دويم گرم ودر اول خشك وضماد تازهء او جهة ورم چشم ومنع ريختين مواد وآشاميدن او محلل رياح ومفتح سدد وخاكستر او جهة تقويه مژگان ورويانيدن او وتقوية باصره نافع ومضر كرده ومصلحش كتيرا وقدر شربتش تا پنج مثقال وبدلش تودرى است ثمرة الطرفا بار درخت كز است بزرگتر از عذبهء كه ثمرهء اثل باشد ومثلث تنكل وكز ما زج عبارة از اوست ودر افعال مثل ثمرة الاتل است وخالى از حرارت لطيفه وجلالى لطيف نيست ثمرة الاثل نوع كوچك بار كز است كه عذبه نامند بقدر نخودى واز آن بزرگتر وغير مثلث در دويم سرد ودرسيم خشك وقابض وقاطع نزف الدم ونفث الدم ومقوى احشا وآب طبيخ او كه يك او قيهء آن را درد ورطل آب جوشانيده باشند تا بنصف رسيده منقى رطوبات عفنه ء اطفال وجهة گزيدن رتيلا ورفع جرب رطب وبا شكر جهة يرقان وزردى رخسار و ورطوبه رحم وربو وسعال وضعف جكر واحشا وآكله وحكه وامراض مقعد وقروح رطبه شربأ وطلاء نافع ومضمضهء او جهة تا كل دندان واستحكام لثه مفيد است ومنقوع او كه يك شبانه روز در آب گرم خيسانيده باشند در افعال مثل مطبوخ او وقطور او مقوى اجفان ورادع مودا ومانع قبول آفات ومقوى بصر وجهة ومعه وسلاق وجرب بسيار مفيد خصوصا كه در گلاب خيسانيده باشند وجرم او جهة نفث الدم وجراحات شش واسهال كهند وسيلان مواد ونزف الدم وبرشتهء او با گل سر شوى جهة اسهال مجربست وذرو را وجهة برون گوشت زياد وقطع خون جراحات وطلاى او جهة رنگ رخسار وصافى بشره وحمول او جهة بتخفيف رطوبه رحم وضماد او كه با آب وسركه پخته باشند جهة سپرز نافع ومضر سر ومصلحش دو قو وبدلش ما زوبا بيه انار بوزن او وقدر شربت از جرم او تا دو مثقال وگويند تا چهار درهمست وچون عذبه را با صندل و افنتين جوشانيده آب آن را با شكر بقوام وآورند شربت مذكور جهة صاحب سپرز بيعديل است وجهة تقوية اشتها واعصاب واعضا ورفع اعيا ومغص وثقيهء رطوبات فاسدهء معده وتقويه آن بغايت مؤثر است ثمرة العرعر ابهل است ثمرة الشوك المصرى جلنار است ثمرة شجرة الدوام مقل مكيست ثمرة العليق توت العليق است ثمرة السدر نبق است ثمرة الفؤاد بلغة مصرى شاه بلوطست وبعضى از ومراد بلادر را مىدانند ثمقولس بيونانى اسم توتيا است ثومس بيونانى اسم حاشاست ثوم تالحيه وثوم الكلب وثوم برى اسقورديونست ثوم الماء طلحب است ثوم الثعلب بلغة اندلس قسم ثانى سندريطس است ثوم به فارسى سير گويند وبرى او اسقورديونست وبستانى دو قسم مىباشد يكى بسيار دندانه ويكى منحصر بيك دندانه وبقدر پياز كوچكى واو كمتر است وجبلى او را به فارسى موسير گويند وبرگش عريضتر از برگ نرگس وگلشن بنفش وبيخش يك عدد وبيدندانه وبزرگ مقدار ودر بوى مانند بستانى وبهتر از همه بستانى مشهور پر دندانه است در آخر سيم گرم و خشك وبا رطوبة فضيله ومحلل وتدرخيص وبول وعرق ومفتح وجالى وجاذب ومجفف رطوبات معده ومفاصل وحرارت او شبيه بحرارت عزيزى وملطف ورقيق كنندهء خون وباقوهء ترياقيه وخوردن او با مراعات زمان ومزاج وحد اعتدال حافظ صحت ورافع مضرت آبهاى مختلف وهواى وبائى وتعفن آنست وجهة گزيدن هوام وسگ ديوانه وتصفيهء حلق وصوت وقطع اخلاط غليظ وقولنج ريحى ونسيان وربو وسپرز ورياح تهيگاه ودر مرطوبين محرك باه ومولد منى ودر محرورين مجفف آن ومعطش وجهة

68