هر گياهى كه در شب درخشد باين اسم نامند وقطرب اسميست شامل كرم شب تاب وشامل حيوانى بقدر مگس كه بر روى آب هميشه حركت كند و وسراج الفطرب شامل او فلينوس وبخيله است واخير بلغة مغزلى نباتيست كثير الوجود در ميان كتان گلش سرخ وبيخش بقدر كردكان وماكون بعضى مردمست واو را فليسوش مذكور شد ومؤلف مالايسع گويد از مطلق اين اسم مراد بيروح الصنم است سركه هند وى كانجى است ومذكور خواهد شد ؟ ؟ سرمق معرب از سرمج فارسى وآن قطف است سرد بدال اسم فارسى كرفس است سراج القطلب حباحب است سر طراط فالود جست سردوله اسم اندلسى تخم جوز روميست سراج القطيرمل نباتيست كه نا خشك نشده باشد ودر شب درخشنده است وگويند ببروج الصنم است وگويند اسم مشترك است مثل سراج القطرب سرساد اثلق است سراد خلاست سراج الظلام كندش است سراينون اسم يونانى اسطاريونست سريپون زنجفر محرق است سرچه اسم تركى عصفور است سردين بدال بعد ارزاء سماريس است سرخ مرز اسم فارسى اذان الغز است سركه شيرين اسم شير منه است سرمه اسم فارسى اثمد است سركين گاو اسم فارسى خثاء البقر است سركين اسم فارسى زبل است سراويل الظلول اسم اجز لبلاب كبير است سركين سوسمار اسم فارسى بعر الضب است سركين خروس اسم فارسى جزء الديك است سرب سوخته اسم فارسى ابار است سريش اسم فارسى اشراس است سريشم ماهى اسم فارسى عزى السمكه است سركه اسم فارسى خل است سريشم پوست حيوانات عزى الجلود است سرم لغة شيرازى وآن فشاغ است سربلى اسم هندى حب النيل است سرس اسم هندى لحية الثيس است سركى راك اسم هندى عنب است سرسون اسم هندى خردل ابيض است سرا اسم هندى خمر است سرما اسم هندى اثمد است سرماشق اسم تركى اشق است سزما بزاء معجمه اسم نپنذا لحنطه است نزد اهل بغداد سسالى معرب از سلى ساليوس يونانيست سى اسم هندى ارنب است سفراس بلغة فرنگى اسم چوپست كه بجاى چوب چينى در علت انشك وغيره استعمال ميكنند ظاهرا چوب صنوبر باشد چه مؤلف تذكره چوب صنوبر را نايب مبان چوب چينى بيان نموده است حفير مشاهدهء آن نموده فرقى نيافته است سطرونيون بيويانى اسم نبانيست كه اكثرور گندم زار ميرويد وبا گندم مىرسد ما بين شجر وگياه ساقش باريك وپر اره وبيشاخ وبرگش بقدر انگشت ابهام ما بين استداره وطول وبر سر برگها آويخته واز يكديگر متباعد عدد رنگ شبيه به برگ كلم ودر اخر ساق شعبهاى ريزه وبجاى ثمرقيها بر آن شعب وسفيد صنوبرى وگلش سفيد وزرد وبيخش درار وسفيد وبا اندك تلخى وخوشبوئى وشد ومعطش واو غير كندش است وتخمش مثل زيره در آخر سيم كرم وخشك وبيخش قويتر از ساير اجزا ومستعمل است بغايت جالى وتند ومدر حيض وقاتل چنين ومحلل قوى وجامه باقو شسته مىشود وآشاميدن آن با عسل مسهل رطوبات بارده جهة امراض جگر وعسر نفس ويرقان سددى وبا جا وشير ويخ كبر محلل ورم سپرز ومدر بول ومفتت حصاة وضمادش با آرد جو وسركه جهة جرب منفرح ومطبوخ او با شراب وآرد جو محلل او رام رحاه وسعوط او جهة شقيهء دماغ از فضلات وقطورش در بينى جهة درد دندان وفرزجه ء او منفى رحم در ادويه به چشم جالى ومقوى بصر وطلاى ورافع بهق وجميع آثار وبا گل ارمنى جهة حكه وجرب بغايت مفيد وسعوط ربع درهم او با پست عدد زيرهء كرمانى وزيت الانفاق جهة لقوه مجرب دانسته‌اند وقدر شربتش تا نيم درهم ومضر سينه ومحرق اخلاط ومصلحش كثير است ومؤلف اختيارات او را سيخ وعرطنيثا ومؤلف تذكره كندش دانسته است دور ايشان سميت غالبست بخلاف سطر ونيون وبحسب ماهيت ظاهر مىگردد كه غير از ربو وكندش باشد سطاخنيس بيونانى گياهى است ما بين گياه وشجر شبيه بفراسيون واز آن درازتر وسفيد تر وپر برگ وبرگش ريزه وسفيد وخوشبوى مايل بكراهة وبا اندك رغنبيت وشاخهاى بسيار واز يكجا رسته وگلش ريزه مايل بزردى وانبوه وطعمش تند وتلخ ومنب او دامنهاى كوه وزمينهاى خشك ودر چهارم كرم ودر آخر اول خشك ومدر قوى بول وحيض ومفسد جنين ومخرج جنين ومسكن خفقان يارد ومسقى مرة السود او جهة توحش ماليخوليا ووسواس ودردهاى ريحى شكم وتقويه دل نافع وقى كردن مطبوخ او جهة سك ديوانه گزيده قبل از آنكه از آب ترسد مجرب دانسته‌اند وچون در روغن زيتون جوشانيده در گوش چكانده وبه دستور بر دندان طلا كنند جهة رفع درد دندان نافع وقدر شربتش تا يك درهم سطراطيوطس بيونانى نباتيست كه بر روى

146