بالا گرفته بود و مردم از او بيم داشتند ، عبد الله بن طاهر و سپاهيانش با او پيكار كردند ولى كارى از پيش نبردند و بابك جمع ايشان را پراكنده ساخت و سران سپاه عبد الله بن طاهر را كشت . از جمله سردارانى كه در اين جنگ كشته شدند محمد بن حميد طوسى بود و او همان كسى است كه ابو تمام [ 504 ] او را مرثيه گفته و ضمن آن چنين گفته است :
« گويى در روز مرگ او ، بنى نبهان ستارگان آسمان بودند كه ماه از ميان ايشان فروافتاده باشد » .
و بيت زير هم در همان قصيده است :
« پاى خود را در گرداب مرگ استوار ساخت و بگفت زير پاى تو رستاخيز است » .
چون حكومت به ابو اسحاق معتصم رسيد انديشه اى جز كار بابك نداشت ، براى جنگ با او مردان و اموال فراوان فراهم ساخت و غلام خود حيدر بن كاوس را كه معروف به افشين بود [ 505 ] به فرماندهى سپاه گماشت و او را روانه كرد ، افشين با سپاه بيرون آمد و در برزند [ 506 ] اردو زد و صبر كرد تا شدت زمستان بگذرد و برف از راهها آب شود و سپس معاون خود يوباره و جعفر بن دينار را كه معروف به جعفر خياط بود با گروهى بسيار از سواران دلير به محل اردوگاه بابك فرستاد و دستور داد گرد خود خندق استوارى حفر كنند آن دو رفتند و اردو زدند و خندق كندند .
چون آن دو از كندن خندق آسوده شدند افشين ، مرزبان غلام معتصم را با گروهى از فرماندهان در برزند باقى گذاشت و خود حركت كرد و به كنار خندق آمد ، و يوباره و جعفر خياط را همراه گروه بسيارى به سرچشمه رودخانه بزرگى

504 - حبيب بن اوس ، معروف به ابو تمام شاعر قرن سوم و گردآورنده حماسه متولد 188 و درگذشته 231 ( اقوال ديگر هم نقل كرده‌اند ) ، براى اطلاع از شرح حال او در كتب عربى ، ر . كاخبار ابى تمام ، بقلم محمد بن يحيى صولى چاپ قاهره 1937 ميلادى و در كتب فارسى به مقاله ريتر در دائرة المعارف ايران و اسلام ص 1015 . ( م ) 505 - افشين : لقب گروهى از اميران ناحيه اسروشنه ، حيدر بن كاوس سردار معتصم است كه در سال 226 عزل و متهم به كفر شد و در زندان از گرسنگى مرد ، ر . ك ، مقاله بار تولد در دائرة المعارف اسلام ، ترجمه عربى ج 2 ص 343 . ( م ) 506 - برزند : شهرى در بيست فرسنگى اردبيل است ، ر . ك ، ترجمه تقويم البلدان ص 465 . ( م )

445