بصره و عدى بن حاتم را بر تمام قبيله قضاعه فرماندهى داد ، عبد الله بن بديل را بر لهازم كوفه و عمير بن عطارد را بر تميم كوفه و جندب بن زهير را بر ازد و خالد بن معمر را بر ذهل بصره و شبث بن ربعى را بر حنظله كوفه و سعد بن قيس را بر همدان و خزيمة بن خازم را بر لهازم بصره و ابو صرمة را بر سعد رباب كوفه برگماشت نام ابو صرمة طفيل است ، بر قبيله مذحج اشتر و بر قبيله عبد قيس كوفه عبد الله بن طفيل و بر قبيله عبد قيس بصره عمرو بن حنظله و بر قيس بصره شداد هلالى و بر گروههاى پراكنده كه از راه هاى دور آمده بودند قاسم بن حنظله جهنى را گماشت :
معاويه بر سواران عبد الله پسر عمرو عاص و بر پيادگان مسلم بن عقبه را كه خدايش لعنت كناد و بر پهلوى راست عبيد الله پسر عمر بن خطاب و بر پهلوى چپ حبيب بن مسلمة را گماشت و پرچم بزرگ را به عبد الرحمن پسر خالد سپرد ، ضحاك بن قيس را بر مردم دمشق و ذو الكلاع را بر مردم حمص و زفر بن حارث را بر مردم قنسرين و سفيان بن عمرو را بر مردم اردن و مسلمة بن خالد را بر مردم فلسطين و بسر بن ابى ارطاة را بر پيادگان دمشق و حوشب ذو ظليم را بر پيادگان حمص و طريف بن حابس را بر پيادگان قنسرين و عبد الرحمن قينى را بر پيادگان اردن و حارث بن خالد ازدى را بر پيادگان فلسطين و همام بن قبيصه را بر افراد قبيله قيس دمشق و هلال بن ابى هبيرة را بر قيس حمص و حابس بن ربيعه را بر پيادگان پهلوى راست و حسان بن بجدل را بر قضاعه دمشق و عباد بن زيد را بر قضاعه حمص و عبد الله بن جون سكسكى را بر كندة دمشق و يزيد بن هبيره را بر كنده حمص و يزيد بن اسد عجلى را بر قبيله نمر بن قاسط و هانى بن عمير را بر حمير و مخارق بن حارث را بر قضاعه اردن و نابل بن قيس را بر افراد قبيله لخم فلسطين و حمزة بن مالك را بر همدان اردن و زيد بن حارث را بر قبيله غسان اردن و بر كسانى كه از راه دور آمده بودند قعقاع بن ابرهه را گماشت .
و عمرو عاص را به فرماندهى كل سواران و ضحاك بن قيس را به فرماندهى كل پيادگان گماشت . [ 237 ]

237 - خوانندگان ارجمند توجه خواهند فرمود كه در كمتر مأخذى به قدمت اخبار الطوال فرماندهان جنگ صفين باين شرح و بسط آمده است . ( م )

213