نام کتاب : الأخبار الطوال ( فارسي ) نویسنده : ابن قتيبة الدينوري جلد : 1 صفحه : 134
فرماندهى تخارجان و لشكر سوم از پى ايشان به فرماندهى هرمزگرابزين ، و چون خبر حركت سپاهها به بسطام رسيد خود را به همدان رساند و آنجا مقيم شد و پيادگان سپاه خود را بر گردنه ها فرستاد تا از رفت و آمد مردم جلوگيرى كنند . سپاههاى خسرو پرويز در دامنه كوه جايى بنام قلوص اردو زدند و براى خسرو پرويز نوشتند و او را آگاه ساختند ، خسرو به تن خويش همراه پنجاه هزار سوار حركت كرد و خود را به سپاهيان كه در قلوص [ 144 ] اردو زده بودند پيوست و براى رفع خستگى اندكى درنگ كرد و سپس از روستايى بنام شراه [ 145 ] گذشت و از راهى بدون كوهستان و گردنه عبور كرد و خود را به دشت همدان رساند و آنجا اردو زد و گرد لشكر خود خندق كند . بسطام هم با لشكرهاى خود به سوى او آمد و سه روز جنگى سخت كردند و هيچيك عقبنشينى نكرد . خسرو كه چنين ديد به كردى پسر بهرام گشنس كه برادر تنى بهرام گور بود گفت شدت گرفتارى ما را در اين جنگ مىبينى و مىخواهم با روش لطيف و پسنديده اى خود را از آن خلاص كنم . كردى كه از خيرخواه تر سرداران و صميمىتر دوستان خسرو پرويز بود گفت اى شهريار اين تدبير چيست ؟ خسرو گفت خواهرت كرديه همسر بسطام بدون ترديد مشتاق بازگشت به وطن و ديدار خويشاوندانش خواهد بود ، و مىدانم كه اگر بخواهد بسطام را بكشد مىتواند انجام دهد كه بسطام سخت باو اعتماد دارد و كرديه هم تا آنجا كه خبر دارم زنى نيرومند و با همت است و مىتواند اقدام كند ، و اگر كرديه بسطام را بكشد خداى را بر خود گواه مىگيرم كه با او ازدواج خواهم كرد و او را سرور زنان خود قرار خواهم داد و اگر از او داراى پسرى شوم شهريارى را پس از خود براى او قرار مىدهم و من اين موضوع را با خط خود مىنويسم و تو نامه مرا براى او بفرست و او را آگاه كن و بنگر نظر او چيست .
144 م - نام اين دهكده و مكان در معجم البلدان ياقوت حموى نيامده است ، ولى قلوس را آورده كه دهكده اى در ده فرسنگى رى است . ( م ) . 145 - ياقوت اين كلمه را بصورت شرا ضبط كرده و نوشته است يكى از نواحى بزرگ همدان است ، ص 246 ج 5 چاپ مصر 1906 ميلادى الآن هم با همين نام در حوزه ثبتى اراك و فراهان باقى است ( م ) .
134
نام کتاب : الأخبار الطوال ( فارسي ) نویسنده : ابن قتيبة الدينوري جلد : 1 صفحه : 134