لغت به معناى «ترازو» و ابزار سنجش وزن است، اما در معناى كنايى، به هر گونه معيار سنجش، و قانون صحيح الهى، و حتى شخص پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله و امامان راستين عليهم السلام كه وجودشان معيار تشخيص حق از باطل است، اطلاق مى‌گردد و ميزان روز قيامت نيز نمونه‌اى است از اين معنا.

بنابراين‌{{صورتی: «مِيزان»،}} به معناى هر گونه وسيله سنجش است، سنجش حق از باطل، سنجش عدالت از ظلم و ستم، سنجش ارزشها و سنجش حقوق انسانها در مراحل و مسيرهاى مختلف اجتماعى.

{{صورتی:«ميزان»،}} هر قانون تكوينى و دستور تشريعى را شامل مى‌شود؛ چرا كه همه وسيله سنجش‌اند. درست است كه «ميزان» در لغت به معناى ترازو و وسيله وزن كردن سنگينى اجسام است، اما مسلماً ميزانى كه در سوره‌{{صورتی: «رحمن»،}} بعد از ذكر آفرينش آسمان به آن اشاره شده، مفهوم گسترده‌اى دارد كه هر وسيله سنجش و همه قوانين تكوين و تشريع را فرا مى‌گيرد، نه فقط وسيله سنجش وزن اجناس.

اصولًا برافراشته بودن آسمان و نظم دقيقى كه بر مليونها كره آسمانى حاكم است، بدون ميزان و قوانين حساب شده‌اى، امكان‌پذير نيست. و اين كه مى‌بينيم، در بعضى از عبارات «ميزان» به معناى «قرآن» يا به معناى «عدل» يا به معناى «شريعت» يا «ترازو» تفسير شده است، در حقيقت هر كدام اشاره به مصداقى از اين مفهوم كل و گسترده است. [1]

'''مَيْسِر:'''

{{(آیه):عَنِ الْخَمْرِ وَ الْمَيْسِرِ}}

{{صورتی:«مَيْسِر»}} از مادّه‌{{صورتی: «يُسْر»}} گرفته شده كه به معناى سهل و آسان است، و از آنجا كه‌{{صورتی: «قِمار»}} در نظر بعضى از مردم وسيله آسانى براى نيل به مال و ثروت است به آن «مَيْسِر» گفته شده است. [2]

'''مَيْسُور:'''

{{(آیه):لَهُمْ قَوْلًا مَّيْسُوراً}}

{{صورتی:«مَيْسُور»}} از مادّه‌{{صورتی: «يُسر»}} به معناى راحت و آسان است، و در اينجا مفهوم وسيعى دارد كه هر گونه سخن نيك و برخورد توأم با احترام و محبت را شامل مى‌شود. [3]

'''ميقات:'''

{{(آیه):فَتَمَّ ميقاتُ رَبِّهِ}}

{{صورتی:«ميقات»}} از مادّه‌{{صورتی: «وقت»}} به معناى وقتى است كه براى انجام كارى تعيين شده است، و معمولًا بر زمان اطلاق مى‌گردد.

[1]سوره هود: 84؛[https://lib.eshia.ir/27575/9/243/ميقات مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج9، ص243.]؛سوره شورى‌: 17؛[https://lib.eshia.ir/27575/20/415/ميقات مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج20، ص415.]؛سوره رحمن: 8؛ حديد، آيه 25 ؛[https://lib.eshia.ir/27575/23/118/ميقات مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج23، ص118.]

[2]سوره بقره: 219؛[https://lib.eshia.ir/27575/2/143/مَيْسِر مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج2، ص143.]

[3]سوره اسراء: 28؛[https://lib.eshia.ir/27575/12/107/مَيْسُور مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج12، ص107.]