'''حِساباً شَدِيداً:'''

{{(آیه):فَحاسَبْنَاها حِساباً شَديداً}}

{{صورتی:«حِساباً شَدِيداً»}} يا به معناى حساب دقيق و توأم با سخت‌گيرى است، و يا به معناى مجازات شديد است، كه نتيجه حساب دقيق مى‌باشد؛ و در هر حال، اشاره به عذاب اين اقوام سركش در اين دنيا است، كه گروهى با طوفان، گروهى با زلزله‌هاى ويرانگر، گروهى با صاعقه و مانند آن، ريشه‌كن شدند، و شهرها و ديار ويران شده آنها به صورت درس عبرتى براى آيندگان باقى ماند. [1]

'''حِسان:'''

{{(آیه):وَ عَبْقَرِيٍّ حِسانٍ}}

{{صورتی:«حسان»}} جمع‌{{صورتی: «حسن»}} (بر وزن چمن) به معناى «خوب و زيبا» است. [2]

'''حُسْبان:'''

{{(آیه):وَ الْقَمَرَ حُسْباناً}}

{{صورتی:«حُسْبان»}} (بر وزن لقمان) مصدر، از مادّه «حساب»، به معناى حساب كردن و تيرهايى كه به هنگام پرتاب كردن مى‌شمارند و مجازات‌هايى كه روى حساب دامنگير اشخاص مى‌شود آمده است؛ و در اينجا ممكن است منظور اين بوده باشد كه گردش منظم و سير مرتب اين دو كره آسمانى (البته منظور از حركت آن، در نظر ما است كه ناشى از حركت زمين است) موجب مى‌شود كه شما بتوانيد برنامه‌هاى مختلف زندگى خود را تحت نظام و حساب در آوريد (همان طور كه در تفسير بالا ذكر كرديم).

بعضى از مفسران نيز احتمال داده‌اند كه منظور از جمله بالا اين است كه خود اين دو كره آسمانى، تحت نظام و حساب و برنامه است.

و{{صورتی: «حُسْبان»}} (بروزن‌غفران) در سوره‌{{صورتی: «رحمن»،}} به معناى حساب و نظم و ترتيب مى‌باشد، و آيه محذوفى دارد و در تقدير چنين است:

«وَ الشَّمْسُ وَ الْقَمَرُ تَجْرِيانِ بِحُسْبانٍ». [3]

'''حسد:'''

{{(آیه):أَمْ يَحْسُدُونَ النَّاسَ}}

{{صورتی:«حسد»}} كه در فارسى از آن تعبير به «رشك» مى‌كنيم، به معناى آرزوى زوال نعمت از ديگران است، خواه آن نعمت به حسود برسد يا نرسد.

بنابراين، كار حسود در ويران كردن و آرزوى ويران شدن متمركز مى‌شود، نه اين كه آن‌

[1]سوره طلاق: 8؛[https://lib.eshia.ir/27575/24/267/حِساباً شَدِيداً مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج24، ص267.]

[2]سوره رحمن: 76؛[https://lib.eshia.ir/27575/23/196/حِسان مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج23، ص196.]

[3]سوره انعام: 96؛[https://lib.eshia.ir/27575/5/449/حُسْبان مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج5، ص449.]؛سوره كهف: 40؛[https://lib.eshia.ir/27575/12/474/حُسْبان مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج12، ص474.]؛سوره رحمن: 5؛[https://lib.eshia.ir/27575/23/111/حُسْبان مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج23، ص111.]