را كه‌{{صورتی: «راغب»}} در «مفردات» آورده كه يك عرب بيابانى به مخاطب خود كه بسيار كثيف و آلوده بود گفت: مَا أَتْفَثَكَ وَ أَدْرَنَكَ؟: «چقدر كثيف و آلوده‌اى»؟ دليل بر اين است كه اين واژه عربى است و ريشه در لغت عرب دارد.

در روايات اسلامى نيز كراراً اين جمله، به گرفتن ناخن، پاكيزه كردن بدن و كنار گذاشتن احرام تفسير شده است؛ و به تعبير ديگر، اين جمله اشاره به برنامه‌{{صورتی: «تقصير»}} است كه از مناسك حج محسوب مى‌شود. در بعضى از روايات نيز به‌{{صورتی: «تراشيدن سر»}} كه يكى ديگر از طرق تقصير مى‌باشد تفسير شده است. [1]

'''تَفْجِيْر:'''

{{(آیه):حَتَّى تَفْجُرَ لَنَا}}

{{صورتی:«فُجُور و تَفْجِيْر»}} به معناى شكافتن است اعم از شكافتن زمين به وسيله چشمه‌ها، و يا شكافتن افق به وسيله نور صبحگاهان، (البته تفجير مبالغه بيشترى نسبت به فجور را مى‌رساند). [2]

'''تَفْرَحُونَ:'''

{{(آیه):تَفْرَحُونَ فِي الأَرْضِ}}

{{صورتی:«تَفْرَحُونَ»،}} از مادّه‌{{صورتی: «فرح»}} به معناى شادى و خوشحالى است كه گاهى ممدوح است و شايسته، و گاه مذموم است و بر اساس باطل. [3]

'''تفسح:'''

{{(آیه):فَافْسَحُوا يَفْسَحِ اللَّه لَكُمْ}}

{{صورتی:«تفسح»}} به معناى توسعه دادن مى‌باشد. [4]

'''تَفَسَّحُوا:'''

{{(آیه):تَفَسَّحُوا فِى الْمَجالِسِ}}

{{صورتی:«تَفَسَّحُوا»}} از مادّه‌{{صورتی: «فُسح»}} (بر وزن قفل) به معناى مكان وسيع است. [5]

'''تفكّر:'''

{{(آیه):أَ فَلا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ}}

{{صورتی:«تفكّر»}} مربوط به بررسى علل و خصوصيات يك موجود است. [6]

'''تَفَكَّهُون:'''

{{(آیه):فَظَلْتُمْ تَفَكَّهُونَ}}

{{صورتی:«تَفَكَّهُون»}} از مادّه‌{{صورتی: «فاكهة»}} به معناى‌{{صورتی: «ميوه»}} است، سپس «فُكاهة» به مزاح و شوخى و گفتن لطيفه‌ها كه ميوه جلسات انس است اطلاق شده است؛ ولى اين ماده گاهى به معناى تعجب و حيرت نيز آمده، و آيه مورد بحث از اين قبيل است.

اين احتمال نيز وجود دارد، همان گونه كه انسان به هنگام «خشم» گاهى مى‌خندد، كه نام آن را «خنده خشم» مى‌گذارند، در هنگام‌

[1]سوره حجّ: 29؛[https://lib.eshia.ir/27575/14/100/تَفَكَّهُون مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج14، ص100.]

[2]سوره اسراء: 90؛[https://lib.eshia.ir/27575/12/311/تَفْجِيْر مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج12، ص311.]

[3]سوره مؤمن: 75؛[https://lib.eshia.ir/27575/20/192/تَفْرَحُونَ مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج20، ص192.]

[4]سوره مجادله: 11؛[https://lib.eshia.ir/27575/23/452/تفسح مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج23، ص452.]

[5]سوره مجادله: 11؛[https://lib.eshia.ir/27575/23/452/تَفَسَّحُوا مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج23، ص452.]

[6]سوره نساء: 82؛[https://lib.eshia.ir/27575/4/44/تفكّر مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج4، ص44.]